Jakiś czas temu poświęciłem kilka akapitów odpowiedzialności prawnej za porzucenie psa lub kota — które jest kwalifikowane jako jedna z form znęcania się nad zwierzętami (por. „Porzucenie psa to jedna z form znęcania się nad zwierzęciem”) — natomiast wraca czasem pytanie: czy oddanie psa do schroniska jest porzuceniem zwierzęcia — czyli osoba, która odprowadza własne zwierzę do schroniska jest przestępcą? (wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie z 21 sierpnia 2013 r., sygn. akt II Ka 356/13).
Właściciel jamnika maści czarnej podpalanej, który oddał własnego psa do schroniska, został uznany winnym występku znęcania się nad psem poprzez jego porzucenie (art. 6 ust. 2 pkt 11 UOZ w zw. z art. 35 ust. 1a UOZ). Za popełnione przestępstwo sąd skazał go na 1000 złotych grzywny, orzeczono też przepadek psa na rzecz Skarbu Państwa i 500 złotych nawiązki na stowarzyszenie zajmujące się ochroną zwierząt.
art. 6 ustawy o ochronie zwierząt
2. Przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności:
11) porzucanie zwierzęcia, a w szczególności psa lub kota, przez właściciela bądź przez inną osobę, pod której opieką zwierzę pozostaje;
Apelację na korzyść oskarżonego wniósł prokurator wskazując, że oddanie psa do schroniska nie jest porzuceniem zwierzęcia — a wręcz przeciwnie.
Sąd II instancji nie zgodził się z tym poglądem — jednak uwzględnił apelację i uchylił zaskarżony wyrok, umarzając postępowanie przeciwko oskarżonemu ze względu na znikomą szkodliwość społeczną czynu.
Zdaniem sądu porzucenie zwierzęcia może być rozpatrywane wyłącznie na gruncie prawa cywilnego (art. 1 ust. 2 UOZ). Kluczowy dla zdefiniowania pojęcia „porzucenia” jest art. 180 kc, zgodnie z którym właściciel może wyzbyć się własności rzeczy ruchomej poprzez to, że w tym zamiarze rzecz porzuci. Słownikowo natomiast „porzucać” to nic innego jak „opuścić, zostawić kogoś, coś, rozstać się z kimś, czymś, odstąpić”.
Oznacza to, że porzuceniem zwierzęcia jest każdy przypadek wyzbycia się jego posiadania — zatem właściciel, który celowo rozstaje się z psem oddając go do schroniska oczywiście zwierzę porzuca. Doszło bowiem, czego nie zaprzeczał oskarżony, do zamierzonego podjęcia czynności zmierzających do utraty własności zwierzęcia; z punktu widzenia oceny prawnej przestępstwa porzucenia nie ma natomiast znaczenia czy do rozstania z jamnikiem doszło w warunkach zapewniających mu opiekę — okoliczność ta może mieć natomiast wpływ na ocenę stopnia szkodliwości czynu sprawcy.
Skoro zatem okoliczności sprawy wskazują, że oddanie psa do schroniska było poprzedzone kilkumiesięcznym poszukiwaniem nowego domu, a źródłem problemu była alergia na psią sierść u dziecka oskarżonego — to tego rodzaju kolizja wartości zasługuje na szczególne potraktowanie przez wymiar sprawiedliwości. Taka motywacja sprawcy oznacza, że zarzucany mu czyn miał znikomą szkodliwość społeczną, zatem zaskarżony wyrok został uchylony, a postępowanie umorzone.
Reasumując: oddanie psa do schroniska może być kwalifikowane jako porzucenie zwierzęcia — czyli przestępstwo znęcania się nad zwierzętami — o ile właściciel zwierzęcia nie ma naprawdę słusznego powodu do takiej decyzji.