Istotną zmianą procedury wynikającą z nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego, która weszła w życie 1 czerwca 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 935) jest milczące załatwienie sprawy administracyjnej — czyli konstrukcja pozwalająca na szybsze załatwienie sprawy po myśli strony, zwłaszcza jeśli urzędnikowi „zapomni się” zająć tematem na czas.
art. 122a kpa
§ 1. Sprawa może być załatwiona milcząco, jeżeli przepis szczególny tak stanowi.
§ 2. Sprawę uznaje się za załatwioną milcząco w sposób w całości uwzględniający żądanie strony, jeżeli w terminie miesiąca od dnia doręczenia żądania strony właściwemu organowi administracji publicznej albo innym terminie określonym w przepisie szczególnym organ ten:
1) nie wyda decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie (milczące zakończenie postępowania) albo
2) nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji (milcząca zgoda).
Milczące załatwienie sprawy administracyjnej jest uregulowane w art. 122a-122g kpa w sposób następujący:
- warto przypomnieć, że zasadą jest załatwianie spraw bez zbędnej zwłoki (art. 35 par. 1 kpa) — niezwłocznie jeśli strona przedstawiła wszystkie dowody wraz z wnioskiem lub organ sytuację (art. 35 par. 2 kpa) — jednak nie później niż w ciągu miesiąca jeśli niezbędne jest postępowanie wyjaśniające i w postępowaniu uproszczonym (art. 35 par. 3-3a kpa; 2 miesiące jeśli rzecz jest szczególnie skomplikowana);
- jeśli organ uchybi terminowi — nie wyda decyzji kończącej postępowania lub nie wniesie sprzeciwu — przyjmuje się, że sprawa jest załatwiona milcząco w sposób uwzględniający żądanie strony (tu art. 122 par. 2 kpa podpowiada, że jest to milczące zakończenie postępowania lub milcząca zgoda);
- od tego też dnia organ administracji publicznej jest związany „milczącą” decyzją (art. 110 par. 2 kpa);
- ustawodawca nie zapomniał jednak o istotnym „bezpieczniku” — milczące załatwienie sprawy administracyjnej jest dopuszczalne wyłącznie w przypadkach określonych prawem (art. 122 par. 1 kpa) — czyli przepis szczególny musi określać taki skutek „zapominalstwa” organu. Oznacza to, że w pozostałych przypadkach uchybienie terminu — tak bezczynności jak przewlekłości postępowania — będzie skutkowało prawem strony do wniesienia ponaglenia (to też nowość, art. 37 kpa);
- milczące załatwienie sprawy nie ma zastosowania np. w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji (art. 158 par. 1 kpa);
- nie oznacza to jednak, że strona będzie mogła otwierać szampana dokładnie po upływie miesiąca +1 dzień od wniesienia podania — urząd dochowa terminu jeśli w wyznaczonym czasie decyzję wyśle pocztą, doręczy posłańcem lub „wprowadzi do systemu teleinformatycznego” (art. 122b kpa);
- skutek w postaci milczącego załatwienia sprawy następuje w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin do jej załatwienia, organ może jednak wcześniej zawiadomić stronę, że sprzeciwu nie będzie (art. 122c kpa);
- warto też mieć na uwadze, że tą samą nowelizacją sobotę uczyniono dniem wolnym (art. 57 par. 4 kpa);
- jak już urzędnik zauważy, że mu się termin obsunął, ma obowiązek zamieścić w aktach adnotację o milczącym załatwieniu sprawy (art. 122e kpa); na żądanie strony powinien też wydać stosowne zaświadczenie (art. 122f kpa);
- milczące załatwienie sprawy nie zamyka drogi do wznowienia postępowania oraz stwierdzenia nieważności decyzji (art. 122g kpa — w tym miejscu warto mieć na uwadze art. 155a kpa oraz art. 163a kpa).
Wychodzi na to, że chyba będzie trzeba tylko poczekać na przepisy szczególne umożliwiające załatwianie spraw w sposób milczący — i testować.