Z ciekawostek: zaprezentowany niedawno projekt nowelizacji kpc (ustawa o zmianie ustawy — Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw) przynosi pewną ciekawostkę, która pomyślana jest chyba jako bat na pieniaczy — czyli możliwość oddalenia powództwa oczywiście bezzasadnego — na posiedzeniu niejawnym, bez rozprawy, bez informowania pozwanego, ba — nawet bez wzywania powoda do uzupełnienia braków.
art. 191(1) kpc (projekt)
§ 1. Jeżeli z treści pozwu, w świetle treści załączników i okoliczności wniesienia oraz faktów, o których mowa w art. 228, wynika oczywista bezzasadność powództwa, stosuje się przepisy poniższe.
§ 2. Gdyby czynności, które ustawa nakazuje podjąć w następstwie wniesienia pozwu, miały być oczywiście bezcelowe, można je pominąć. W szczególności można nie wzywać powoda do usunięcia braków, uiszczenia opłaty, nie sprawdzać wartości przedmiotu sporu ani nie przekazywać sprawy.
§ 3. Sąd może oddalić powództwo na posiedzeniu niejawnym, nie doręczając pozwu osobie wskazanej jako pozwany ani nie rozpoznając wniosków złożonych wraz z pozwem.
§ 4. Uzasadnienie wyroku sporządza się na piśmie z urzędu. Powinno ono zawierać jedynie wyjaśnienie, dlaczego powództwo zostało uznane za oczywiście bezzasadne. Wyrok z uzasadnieniem sąd z urzędu doręcza tylko powodowi z pouczeniem o sposobie i terminach wniesienia środka zaskarżenia.
Projekt zakłada, iż sąd będzie mógł ocenić powództwo jako oczywiście bezzasadne jeśli okoliczność ta wynika z treści pozwu, przedstawionych dowodów oraz faktów znanych notoryjnie (art. 228 kpc, też nowelizowany). W takim przypadku sąd może ograniczyć się do oddalenia powództwa na posiedzeniu niejawnym, z urzędu sporządzając (dość lakoniczne) uzasadnienie. Jeśli jednak powództwo „rokuje” sąd będzie uprawniony do wezwania powoda do usunięcia stwierdzonych braków (wydaje mi się, że par. 2 przepisu powinien obligować sąd do podjęcia takich kroków).
Na szczęście orzeczenie oddalające powództwo podlegać ma zaskarżeniu w drodze apelacji — czyli jeśli sąd się pomylił, zawsze będzie można próbować to odkręcić. Jednakże apelację taką również cechować ma swoiste uproszczenie: m.in. sąd nie będzie miał obowiązku wzywać strony do opłacenia apelacji i usunięcia innych braków, zaś o całej sprawie nadal nie dowie się pozwany.
art. 367(1) kpc (projekt)
§ 1. W przypadku wniesienia apelacji od wyroku wydanego w trybie art. 191(1) można pominąć czynności, które ustawa nakazuje podjąć na skutek wniesienia apelacji, w szczególności nie wzywać powoda do usunięcia jej braków ani do uiszczenia opłaty. Sąd drugiej instancji może rozpoznać apelację na posiedzeniu niejawnym nie doręczając jej osobie wskazanej jako pozwany ani nie rozpoznając wniosków złożonych wraz z nią.
§ 2. W przypadku wątpliwości apelację uważa się za wniesioną co do całości wyroku z wnioskiem o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. (…)
§ 5. Wyrok z pisemnym uzasadnieniem, o ile je sporządzono, i wymaganymi przez ustawę pouczeniami z urzędu doręcza się tylko powodowi.
Oczywista bezzasadność powództwa, jeśli faktycznie zaistnieje w procedurze cywilnej, będzie chyba zmianą iście rewolucyjną. Nie wiem jak często do sądów trafiają kompletne absurdy (wierzę, że wcale nierzadko), zatem jakaś sensowna tama powstrzymująca powódź takich powództw — byle nie nadużywana — nie zawadzi.
I jeszcze jedna ciekawostka, którą udało mi się wynaleźć w projekcie: jest plan, by piętrzyć drobne formalności, które będzie trzeba pamiętać — otóż zgodnie z nowelizacją jeśli powód nie napisze, że żąda rozpoznania sprawy, to oznacza, że wcale tego nie chce, zatem sąd zwróci pozew i nawet nie wezwie go do dopisania tej formułki.
art. 186(1) kpc (projekt)
Pismo, które zostało wniesione jako pozew, a z którego treści nie wynika żądanie rozpoznania sprawy, przewodniczący może zwrócić wnoszącemu bez żadnych dalszych czynności.
To też ma chyba zmniejszyć współczynnik zalegania spraw po instancjach ;-)
PS niniejszy wpis ma numer 2000, alleluja i do przodu!