O rzekomym obowiązku posiadania kagańca

Idzie krótki długi weekend, ludzie się porozjeżdżają w miejsca nieznane — i zaczną się problemy, których dawno już nie poruszałem w Lege Artis: czy jest coś takiego jak ustawowy obowiązek posiadania kagańca? Czy art. 77 kodeksu wykroczeń jest podstawą do wymagania od przewodnika psa, by jego pupil miał zawsze założony kaganiec (i smycz) — i czy zatem można dostać ów 250-złotowy mandat za brak kagańca na pysku naszego psa (lub analogiczny mandat za brak smyczy)?


obowiązek posiadania kagańca
Boss otrzepujący się po kąpieli, 2007 r. (fot. Olgierd Rudak, CC-BY-SA-4.0)

Zacznijmy może od samego przepisu, który jest dość często niewłaściwie interpretowany przez stróżów prawa jako obowiązek posiadania kagańca.

art. 77 kodeksu wykroczeń:
Kto nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia,
podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.

Jak widać przepis nie wprowadza generalnego obowiązku prowadzania psa w kagańcu lub na smyczy. Jeśli ktoś nie wierzy na słowo, niech pokusi się o próbę rozebrania art. 166 kw, który owszem, może nakłada obowiązek prowadzenia psa na smyczy — jednak wyłącznie w lesie (poza polowaniami, które można prowadzić z psem puszczonym luzem):

art. 166 kodeksu wykroczeń:
Kto w lesie puszcza luzem psa, poza czynnościami związanymi z polowaniem,
podlega karze grzywny albo karze nagany.

Oczywiście możemy dzielić psi włos na czworo: co to znaczy „puszczać luzem psa”, jaka jest w tym przypadku definicja „lasu” oraz co to jest właściwie „polowanie” (definicję przynosi art. 4 ust. 2 prawa łowieckiego: (i) tropienie, strzelanie z myśliwskiej broni palnej, łowienie sposobami dozwolonymi zwierzyny żywej, (ii) łowienie zwierzyny przy pomocy ptaków łowczych za zgodą ministra właściwego do spraw środowiska — zmierzające do wejścia w jej posiadanie), niemniej widać, że skoro jakiś przepis zakazuje puszczania psa luzem w pewnej ściśle określonej sytuacji, to nielogicznym byłoby twierdzenie, że jakiś inny przepis wprowadza taki obowiązek o charakterze ogólnym.

W tej kwestii nic nie zmienia tzw. „lista psów agresywnych”, bo pojawienie się jakieś rasy w rozporządzeniu MSWiA z 2003 r. w sprawie wykazu ras psów uznawanych za agresywne nie oznacza, że taki pies z automatu musi spacerować w kagańcu — art. 10 ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt nakłada tylko obowiązek uzyskania zgody wójta, burmistrza lub prezydenta miasta na prowadzenie hodowli lub utrzymanie psa takiej rasy, natomiast nie zajmuje się tematyką kagańców.

§ 1 rozporządzenia MSWiA (tzw. „lista agresywnych ras psów”):
Wykaz ras psów uznawanych za agresywne obejmuje następujące rasy psów:
1) amerykański pit bull terrier;
2) pies z Majorki (Perro de Presa Mallorquin);
3) buldog amerykański;
4) dog argentyński;
5) pies kanaryjski (Perro de Presa Canario);
6) tosa inu;
7) rottweiler;
8) akbash dog;
9) anatolian karabash;
10) moskiewski stróżujący;
11) owczarek kaukaski.

Natomiast przyjmuje się, że podstawą do formułowania obowiązku wyprowadzania psa na smyczy (a może i w kagańcu?) może być — tylko na obszarze konkretnej gminy — uchwała podjęta przez radę gminy na postawie art. 4 ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Oznacza to, że pojawiając się z pieskiem w jakiejś miejscowości wypadałoby sprawdzić prawo lokalne; i tak na przykład we Wrocławiu obecnie jest to uchwała nr XXXV/780/12 w sprawie ustalenia regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Wrocławia, która w par. 12 ust. 5 nakłada pewne obowiązki „na terenach przeznaczonych do użytku publicznego” (czyżbyśmy znów mogli zacząć dzielić włos na czworo?).

Z obowiązku publicystycznego wskazać muszę, że być może jeśli ktoś zmierzyłby się z taką uchwałą, uzyskałby wynik podobny do wyroku NSA w sprawie zakazu wprowadzania psów do obiektów użyteczności publicznej (por. wyrok NSA z 9 września 2014 r., II OSK 654/14) lub też obowiązku „ewidencji wszystkich psów utrzymywanych na obszarze gminy, dokonania przez właściciela psa rejestracji psa w terminie 21 dni od dnia wejścia w posiadanie psa, trwałego umocowania na obroży psa znaczka ewidencyjnego, okazania na każde żądanie osób upoważnionych do kontroli aktualnego zaświadczenia o przeprowadzeniu obowiązkowego szczepienia, dokonania wykreślenia z ewidencji zwierzęcia w terminie 14 dni od daty jego padnięcia”  (por. prawomocny wyrok WSA w Poznaniu z 10 października 2013 r., IV SA/Po 492/13). Znaczy się być może nam się teraz wydaje, że art. 4 ustawy o czystości w gminach jest podstawą do wprowadzania obowiązku stosowania smyczy lub kagańca — ale jest to złudzenie, które pryśnie jeśli je skutecznie zweryfikujemy…

Wracając jednak do owego mandatu za brak kagańca: na dziś art. 77 kw może być podstawą do ukarania wyłącznie wówczas jeśli na obszarze danej gminy obowiązuje taka uchwała — natomiast nigdy nie może być stosowany samoistnie.

I jeszcze, przy okazji, czas rozwiać pewien odwieczny problem: kto właściwie może zostać ukarany za brak smyczy czy niezastosowanie się do lokalnej regulacji nakładającej obowiązek posiadania kagańca — właściciel psa, czy osoba, która aktualnie wyprowadza zwierzątko na spacer? Dla mnie odpowiedź na to pytanie jest logicznie prosta — zawsze mówię, że ten odpowiada, kto zrobił (albo nie zrobił) — jednak i to zagadnienie było przedmiotem orzecznictwa sądowego: już w wyroku SN z 29 kwietnia 2003 r. (III KK 26/03) wyraźnie powiedziano, iż sprawcą wykroczenia nie jest właściciel zwierzęcia, lecz „tylko ten, kto faktycznie trzyma zwierzę” (ciekawe, że sprawa wróciła także w orzecznictwie sądów administracyjnych — por. wyrok WSA w Gdańsku z 7 października 2014 r., I SA/Gd 268/14).

I już całkiem na zakończenie: art. 77 kw nie dotyczy tylko psów. „Zwierzę” z tego przepisu to także koń, owca, krowa, tygrys. O psach jest w art. 166 kw — ale to nie oznacza, że tylko psa nie wolno luzem w lesie (sprawdzić czy nie koniem…”).

PS a na deser: czy jeśli pies ukradnie kurę, to złodziejem jest właściciel psa?

subskrybuj
Powiadom o
guest

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

65 komentarzy
Oldest
Newest
Inline Feedbacks
zerknij na wszystkie komentarze
65
0
komentarze są tam :-)x