A skoro kilka tygodni temu pisałem o zmianie przepisów, dzięki której będzie można uniknąć dziedziczenia długów — dziś czas na kolejną świeżą uchwałę Sądu Najwyższego, który wypowiedział się o prawie spadkowym.
Oto w uchwale SN z 3 grudnia 2015 r. (III CZP 85/15) wypowiedziano pogląd, iż w przypadku wydziedziczenia spadkobiercy traktuje się go jakby nie dożył otwarcia spadku — zaś udział spadkowy wydziedziczonego przypada jego zstępnym (dzieci, dzieci jego dzieci, etc.).
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2015 r. (III CZP 85/15)
Udział spadkowy, który przypadłby z ustawy wydziedziczonemu przez spadkodawcę jego dziecku, przypada zstępnym wydziedziczonego.
Uchwałę podjęto w odpowiedzi na następujące pytanie:
Czy w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku wydziedziczonego traktuje się tak jakby nie dożył otwarcia spadku, a w konsekwencji czy udział spadkowy, który by przypadał wydziedziczonemu zstępnemu przypada jego zstępnym?
Wydziedziczenie to instytucja prawa spadkowego, która pozwala na pozbawienie zachowku osób, które w myśl kodeksu byłyby do niego uprawnione (art. 991 i nast. kc). Spadkodawca może wydziedziczyć takiego spadkobiercę wyłącznie w testamencie oraz wyłącznie pod warunkiem (art. 1008 kc):
- jeśli wydziedziczony wbrew woli spadkodawcy uporczywie postępuje w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
- jeśli spadkobierca dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
- gdyby taka osoba uporczywie nie dopełniała względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych;
przy czym przyczyna wydziedziczenia musi być podana w testamencie (wydziedziczony może później z tym polemizować), zaś sam akt wydziedziczenia jest bezskuteczny jeśli spadkodawca wybaczył uprawnionemu do zachowku (art. 1009-1010 kc).
Natomiast zgodnie z art. 1011 kc skutki wydziedziczenia obejmują wyłącznie samego spadkobiercę wydziedziczonego — wydziedziczenie ma charakter osobisty i nie przenosi się na potomstwo wydziedziczonego — zaś udział spadkowy wydziedziczonego nie dotyczą jego zstępnych. Najprościej rzecz mówiąc: wydziedziczony jest traktowany jakby nie był spadkobiercą, ale skutek wydziedziczenia nie dotyka jego dzieci i wnuków, etc.
I to by właściwie było na tyle.