Zagadnięto mnie (chyba przez przypadek) o opinię na temat zmienionego ustawą z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz.U. z 2015 r. poz 1595) przepisu określającego treść pozwu (art. 187 par. 1 kpc).
Otóż od 1 stycznia 2016 r. każdy pozew powinien określać — oprócz tego co składa się na pismo procesowe (oznaczenie sądu i stron, podpis, sygnatura, żądanie, dowody, wnioski etc.) — informację o podjęciu próby mediacji lub załatwienia sporu poza sądem, a jeśli takich działań nie było — wyjaśnienie przyczyn niepodjęcia kroków w celu dogadania się z pozwanym (art. 187 par. 1 pkt 3 kpc).
art. 187 § 1 kpc
Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:
3) informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.
Zmiana jest oczywiście konsekwencją parcia na polubowne rozwiązywanie sporów (dodane dekadę temu „mediacja i postępowanie pojednawcze”, art. 183(1)-183(15) kpc niedostatecznie chyba spełniły pokładane nadzieje) — cel sam w sobie światły i doniosły, bo zawsze podpowiadam każdemu, kto mnie spyta: unikaj rozwiązywania problemów w sądzie jak tylko możesz.
Natomiast dłuższy czas będzie się pewnie ucierała praktyka dotycząca owego wymogu opisania w pozwie prób ugodowego załatwienia sporu. Słyszałem już nawet o wezwaniu strony, która nie wypełniła obowiązku określonego art. 187 par. 1 pkt 3 kpc, do jego poprawienia pod rygorem zwrotu pozwu (art. 130 par. 1 kpc) — zatem podanie informacji o mediacji byłoby warunkiem formalnym pisma — natomiast bez dwóch zdań warto mieć na uwadze (także znowelizowany) art. 103 par. 2 kpc, który obecnie pozwala sądowi obciążyć niesumiennego uczestnika procesu kosztami (nawet w przypadku wygranej sprawy).
art. 103 kpc
§ 1. Niezależnie od wyniku sprawy sąd może włożyć na stronę lub interwenienta obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych ich niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem.
§ 2. Przepis § 1 dotyczy zwłaszcza kosztów powstałych wskutek uchylenia się od wyjaśnień lub złożenia wyjaśnień niezgodnych z prawdą, zatajenia lub opóźnionego powołania dowodów, a także oczywiście nieuzasadnionej odmowy poddania się mediacji.
Po nowelizacji jako przykład niesumienności lub niewłaściwości postępowania wskazuje się m.in. składanie wyjaśnień niezgodnych z prawdą, zatajanie dowodów oraz oczywiście nieuzasadnioną odmowę poddania się mediacji (w podobnym duchu zmieniono art. 109 par. 2 kpc). Przepis ten oczywiście jest „obustronny”, tj. działać powinien zarówno przeciwko powodowi jak i przeciwko pozwanemu — ale jaka będzie praktyka, pewnie jeszcze troszkę poczekamy.