A skoro wczoraj było o tym, że przymus adwokacki nie dotyczy adwokatów — pisałem jakiś czas temu o tym, że zdaniem SN przedwczesny wniosek o uzasadnienie wyroku nie jest przedwczesny — to dobry czas by dziś było o tym, że zdaniem SN przedwcześnie wniesiona skarga kasacyjna — przedwcześnie czyli przed doręczeniem odpisu uzasadnienia — jest przedwczesna.
postanowienie Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2016 r. (II CSK 431/15)
Skarga kasacyjna wniesiona przed doręczeniem odpisu orzeczenia sądu drugiej instancji z uzasadnieniem stronie lub pełnomocnikowi — także ustanowionemu przez sąd w okolicznościach przewidzianych w art. 124 § 3 kpc — podlega odrzuceniu.
A to było tak: wyrok oddalający apelację został doręczony pełnomocnikowi powodów 31 marca 2015 r. Powodowie zawnioskowali jednak o pełnomocnika z urzędu w postępowaniu kasacyjnym, wniosek został uwzględniony i wyrok z uzasadnieniem doręczono temu pełnomocnikowi 5 czerwca 2015 r.
Ale skargę kasacyjną ów pełnomocnik z urzędu wniósł 1 czerwca 2015 r. — jak rozumiem na podstawie orzeczenia, które przekazali mu powodowie (od poprzedniego adwokata). Bo był to ostatni dzień 2-miesięcznego terminu na złożenie skargi kasacyjnej (licząc od 31 marca 2015 r.).
A Sąd Najwyższy skargę odrzucił.
W uzasadnieniu postanowienia o odrzuceniu skargi kasacyjnej czytamy, że:
- pełnomocnictwo procesowe (art. 91 kpc) nie obejmuje umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej (por. uchwała SN III CZP 142/07);
- zgodnie z art. 124 par. 3 kpc ustanowienie pełnomocnika prze upływem terminu na wniesienie skargi kasacyjnej sprawia, iż sąd ma obowiązek doręczyć uzasadnienie temu pełnomocnikowi — i od tego momentu biegnie termin na wniesienie skargi kasacyjnej;
- skoro zatem pełnomocnik otrzymał odpis wyroku z uzasadnieniem 5 czerwca, a kasacja poszła już 1 czerwca — SN przyjął, że istnieje możliwość zaskarżenia orzeczenia od momentu jego wydania (nie: doręczenia), aczkolwiek wyłącznie w odniesieniu do orzeczeń podlegających zaskarżeniu w toku instancji;
- skoro zatem SN nie jest sądem trzeciej instancji — skarga kasacyjna przysługuje od orzeczenia prawomocnego — to dopiero złożenie wniosku o uzasadnienie konstruuje indywidualne uprawnienie do skargi kasacyjnej (zaś bez wniosku o uzasadnienie skargi kasacyjnej wnieść nie można — odmiennie niż w przypadku nieprawomocnego wyroku, od którego można apelować także bez uzasadnienia);
- zatem dopiero doręczenie wyroku z uzasadnieniem otwiera stronie drogę do zaskarżenia orzeczenia — wyłącznie po otrzymaniu uzasadnienia (art. 398(5) par. 1 kpc);
- formalizm postępowania ze skargi kasacyjnej powoduje, że określone procedurą cywilną terminy należy rozumieć jako wiążące dla strony ze względu na skuteczność czynności — zatem przedwczesne wniesienie skargi kasacyjnej powoduje jej odrzucenie jako niedopuszczalnej z innych przyczyn (art. 398(6) par. 2 kpc) — przy czym termin ten nie podlega przywróceniu, bo oczywiście przedwczesna czynność procesowa nie oznacza uchybienia terminu…
Tytułem komentarza: mam niemiłe przeczucie, że to orzeczenie jakoś mi zgrzyta z postanowieniem SN z 6 kwietnia 2016 r. — o tym, że pełnomocnictwo do wniesienia skargi kasacyjnej może być udzielone później niż data samej skargi kasacyjnej (II PZ 26/16).