Do wyborów jeszcze sporo czasu, niemniej tematyka naruszenia dóbr osobistych w kampanii wyborczej jest zawsze dobra. Dziś zatem bierzemy na tapetę zagadnienie: czy możliwe jest naruszenie dóbr osobistych powiatu w kampanii wyborczej — przez jednego z kandydatów do rady powiatu — oraz czy ogólna obietnica o zwalczaniu korupcji i nadużyć w urzędach może być traktowana jako bezprawny zarzut dopuszczania się korupcji przez urzędników? (wyrok Sądu Najwyższego z 28 kwietnia 2016 r., V CSK 486/15).
Spór dotyczył treści ulotki wyborczej jednego z kandydatów w wyborach powiatowych („ukrócenie korupcji i nadużyć w urzędach i jednostkach organizacyjnych Starostwa Powiatowego”), która została przez starostwo uznana za naruszająca dobra osobiste powiatu. Oddalając powództwo sąd stwierdził, że wypowiedź taka jest elementem programu wyborczego, a biorąc pod uwagę kampanię wyborczą wyrażona została w ramach dopuszczalnego dyskursu politycznego, który przyzwala na posługiwanie się znacznie bardziej dosadnym językiem, anieżeli w zwykłych kontaktach międzyludzkich. Treść ulotki nie oznacza także, iżby kandydat zarzucał komukolwiek korupcję, jest to bowiem wyłącznie wypowiedź hipotetyczna — postać obietnicy złożonej wyborcom — o zamiarze walki z korupcją.
Sąd II instancji podkreślił, że można mieć wątpliwości czy powiat jako taki może zostać pokrzywdzony naruszeniem dóbr osobistych, albowiem powiat jest wspólnotą samorządową oraz odpowiednim terytorium, więc naruszenie dóbr osobistych mogłoby dotyczyć wszystkich mieszkańców tej wspólnoty, a nie tylko jej urzędników powiatowych.
art. 43 kc
Przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych.
Rozpoznając skargę kasacyjną Sąd Najwyższy stwierdził, że do powiatu jako osoby prawnej zastosowanie ma art. 43 kc, zatem błędne jest łączenie naruszenia dóbr osobistych powiatu z wymogiem naruszenia dóbr jego mieszkańców. Powiat jest odrębnym podmiotem prawa, zatem „naruszenie dobra osobistego jej urzędników dotyka całości substratu osobowego osoby prawnej, a nie tylko niektórych, wchodzących w jej skład osób fizycznych”. Godzą w dobra osobiste osoby prawnej sformułowania przypisujące niewłaściwe zachowania mogące spowodować utratę zaufania niezbędnego do prawidłowego wykonywania zadań ustawowych powiatu. Jeśli zatem pozwany sugerował zachowania korupcyjne wyłącznie pod adresem niektórych urzędników powiatowych, to tym samym podważa się autorytet samej osoby prawnej i naraża na utratę społeczności samorządowej.
SN nie podzielił także stanowiska, iż kampania wyborcza rozszerza granice dopuszczalnej krytyki w taki sposób, by wykluczała możliwość naruszenia dóbr osobistych osoby prawnej lub wyłączała odpowiedzialność za takie naruszenie — a to poprzez przyjęcie, że treść ulotki wyborczej stanowi wyłącznie obietnicę złożoną wyborcom. Jeśli bowiem kandydat obiecuje ukrócenie korupcji panującej w organach powiatowych, to nie można przyjąć, iżby jego zdaniem korupcja ta nie występowała. Pozwany nie mógł przy tym powołać się na obronę uzasadnionego interesu społecznego, albowiem nawet taka okoliczność wyłączająca bezprawność naruszenia dóbr osobistych nie może prowadzić do formułowania wypowiedzi nie opartych na faktach. Swoboda wypowiedzi politycznej nie usprawiedliwia formułowania krzywdzących sugestii czy ocen — zwłaszcza takich, które są weryfikowalne w kategoriach prawdy i fałszu.
Ponieważ jednak sąd II instancji zaniechał prowadzenia postępowania dowodowego na okoliczność prawdziwości twierdzeń pozwanego, zaś ewentualne wykazanie prawdziwości zarzutów będzie skutkowało przyjęciem, że naruszenie dóbr osobistych powiatu nie było bezprawne — Sąd Najwyższy musiał uchylić zaskarżony wyrok i zwrócić sprawę do ponownego rozpoznania.