Czy obdarowany współudziałem zachowuje prawa do odstąpienia od umowy sprzedaży z tytułu wad rzeczy (uchwała SN III CZP 5/16)

W wydanej w środę uchwale SN pochylił się nad ciekawym (i różnie ocenianym w orzecznictwie) zagadnieniu: czy odstąpienie od umowy sprzedaży ze względu na wadę towaru jest dopuszczalne także po darowiźnie rzeczy — czyli czy obdarowany może zwrócić wadliwy towar? Wydawać by się mogło, że sprawa jest prosta, ale okazuje się, że były niuanse…


Odstąpienie umowy sprzedaży darowizna rzeczy
Obdarowany może odstąpić od umowy sprzedaży rzeczy ze względu na jej wadę (fot. Olgierd Rudak, CC-BY-SA 3.0)

uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2016 r. (III CZP 5/16)
Darowizna udziału we współwłasności rzeczy ruchomej przez jednego z dwóch współwłaścicieli na rzecz drugiego powoduje — jeżeli umowa darowizny nie stanowi inaczej — przejście na obdarowanego uprawnienia do odstąpienia od umowy sprzedaży, na podstawie której doszło do nabycia współwłasności rzeczy.

Uchwałę podjęto w odpowiedzi na następujące pytanie przekazane do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi SN:

Czy umowa darowizny udziału we współwłasności rzeczy ruchomej na rzecz współwłaściciela tej rzeczy powoduje przejście na obdarowanego uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy w postaci uprawnienia do odstąpienia od umowy sprzedaży w całości?

Problem dotyczył następującej sytuacji: w kwietniu 2012 r. ojciec i syn kupili samochód (na współwłasność), pół roku później ojciec podarował synowi swój udział w aucie — a w styczniu 2013 r. syn odstąpił od umowy sprzedaży.

Spór z dealerem trafił do sądu, w toku procesu sąd powziął wątpliwość: czy darowizna udziału na rzecz współwłaściciela oznacza także przeniesienie uprawnień z rękojmi za wady — czyli czy obdarowany syn miał prawo odstąpić od umowy sprzedaży samochodu?

Problem w tym, że w orzecznictwie zmieniał się pogląd co do charakteru uprawnień wynikających z rękojmi za wady kupionego towaru (art. 556 kc): początkowo przyjmowano, że uprawnienie to nie ma charakteru osobistego i może być przeniesione wraz z przeniesieniem własności rzeczy (uchwała SN z 30 grudnia 1988 r., III CZP 48/88). Jednak już w uchwale 7 sędziów SN z 5 lutego 2004 r. (III CZP 96/03) stwierdzono, że:

Sprzedaż rzeczy przez kupującego nie powoduje przejścia na nabywcę uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy; kupujący może jednak przelać na nabywcę uprawnienia do żądania obniżenia ceny, usunięcia wady lub dostarczenia rzeczy wolnej od wad.

Słowem: uprawnienia do odstąpienia od zawartej umowy nie można przenieść na nabywcę, kupujący zachowuje jednak — pod warunkiem przelewu praw — część „słabszych” uprawnień wynikających z przepisów konsumenckich. (Rozstrzygnięcie to jest całkiem sensowne: skoro odpowiedzialność za wady odnosi się do sprzedającego, to być może nabywca powinien dochodzić swego od osoby, od której odkupił towar — ten zaś ewentualnie od sklepu.)

W przedwczorajszej uchwale SN zauważono, że pozbawienie prawa odstąpienia od umowy dotykałoby także „wcześniejszego” udziału współwłaściciela. Co więcej: darczyńca nie ponosi odpowiedzialności za wady rzeczy, więc w przypadku ich wystąpienia obdarowany udziałem współwłaściciel byłby kompletnie „ugotowany”. Tymczasem nawet zgodnie za art. 509 kc istnieje możliwość przelewu poszczególnych uprawnień związanych z wierzytelnością, zaś skoro kodeks cywilny nie przewiduje ograniczeń co do przejścia uprawnień z tytułu wad — to ograniczenia tego nie sposób wywodzić z czegokolwiek innego.

subskrybuj
Powiadom o
guest

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

2 komentarzy
Oldest
Newest
Inline Feedbacks
zerknij na wszystkie komentarze
2
0
komentarze są tam :-)x