Stare podchwytliwe pytanie brzmi: czy skoro zgodnie z ustawą o broni i amunicji narzędziem, które może zagrażać życiu lub zdrowiu jest broń biała w postaci „pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy” — to co z samym kijem do baseballa?
Spieszę donieść, że 15 lat temu zajął się tym Sąd Najwyższy, a jego rozstrzygnięcie jest po myśli sportowców.
uchwała Sądu Najwyższego z 24 lipca 2001 r. (I KZP 10/01)
Oryginalny kij bejsbolowy nie jest narzędziem określonym w art. 4 ust. 1 pkt 4 lit. a, zd. ostatnie ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji.
Uchwałę podjęto w odpowiedzi na następujące pytanie:
Czy pod pojęciem „narzędzi i urządzeń których używanie może zagrażać życiu i zdrowiu” zrównanych w art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji z bronią białą, należy rozumieć wyłącznie „pałki wykonane z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału imitujące kij bejsbolowy”, czy również przedmiot posiadający wygląd i cechy oryginalnego kija bejsbolowego?
A to było tak: policja wniosła o ukaranie (jeszcze przed kolegium d/s wykroczeń) mężczyzny, za to, że „posiadał kij drewniany bejsbolowy, którego używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu”, co zostało zakwalifikowane jako wykroczenie z art. 51 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy o broni i amunicji.
Postępowanie zostało umorzone ze względu na to, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego (bo kij bejsbolowy „służący do uprawiania sportu (…) nie jest bronią w rozumieniu ustawy”), jednak prokurator stwierdził, iż sąd posłużył się wykładnią semantyczną — zatem skoro nie wolno posiadać pałek imitujących kije bejsbolowe, to tym bardziej nie wolno posiadać oryginalnej kija do baseballa.
art. 4 ust. 1 ustawy o broni i amunicji
Ilekroć w ustawie jest mowa o broni, należy przez to rozumieć:
4) narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu:
a) broń białą w postaci:
– ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających wyglądu broni,
– kastetów i nunczaków,
– pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub zawierających wkładki z takiego materiału,
– pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy,
art. 51 ust. 1 ustawy o broni i amunicji
Kto bez wymaganej rejestracji posiada broń pneumatyczną albo zbywa osobie nieuprawnionej broń pneumatyczną albo miotacz gazu obezwładniającego lub narzędzie albo urządzenie, którego używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu, podlega karze aresztu albo grzywny.
Spór trafił do SN, który stwierdził, że definicja zakazanych rodzajów broni białej jest jasna — i nie dotyczy sprzętu pozwalającego na uprawianie jednej z dyscyplin sportowych, lecz wyłącznie jego imitacji, które w dodatku muszą być „ciężkie i twarde”. Gdyby kij do baseballa miał być zabroniony sam w sobie, nie byłoby konieczne wpisywanie do ustawy „imitacji” — gdyby ustawodawca chciał zakazać kija bejsbolowego, napisałby to wprost i wyraźnie. Niezależnie zatem od tego czy kij taki może być użyty jako niebezpieczne narzędzie, nie można próbować karać posiadaczy takiego sprzętu.
W uzasadnieniu orzeczenia SN odniósł się także do znanego argumentu — o tym, że przecież jest szereg innych urządzeń, które na pozór łagodne, okrutne mogą być (vide zwykłe pióro wieczne, które z kształtu jest niczym innym jak zgrabnym kubotanem). Gdyby ustawodawca myślał o ich zakazaniu, musiałby użyć dość szerokiego kwantyfikatora — a przecież:
Jawnie nieracjonalne byłoby przecież wymaganie uznania za broń i ustalenia obowiązku uzyskania pozwolenia na posiadanie siekiery, wideł, piły czy innych urządzeń, mimo że ich użycie może w oczywisty sposób zagrażać życiu lub zdrowiu. Z tych samych powodów ustawa nie obejmuje swym działaniem wielu innych narzędzi i urządzeń (w tym także przyborów służących do uprawiania sportu), których cechą jest z pewnością możliwość takiego ich użycia, że zagrażać będą życiu lub zdrowiu.
Tymczasem przepisy odnoszące się do niedozwolonych rodzajów broni białej nieprzypadkowo mówią wyłącznie o narzędziach walki (kastet, nunczako, ukryte ostrza, pałki) — nie odnoszą się natomiast do sprzętu sportowego, który przecież także może być użyty przez agresywną osobę.
Słowem: na szczęście całkiem legalnie wolno nadal posiadać zarówno narty, kije narciarskie i te do nordic walkingu, rakiety tenisowe (ale już nie rakiety ziemia-powietrze) — jak i szereg innych przedmiotów, które oczywiście w rękach idioty posłużą do zrobienia komuś krzywdy, ale w rękach porządnego człowieka służą do porządnych celów.