Opublikowana kilka dni temu nowelizacja ustawy o usługach płatniczych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1997) to nie tylko obowiązek prowadzenia przez każdy bank podstawowego — czyli bez bajerów — konta (dla najuboższych lub mało wymagających). Nowe przepisy przewidują także ustawowy obowiązek przeniesienia rachunku płatniczego między bankami, a mianowicie (art. 59ii-59it ustawy):
- na zlecenie klienta każdy dostawca usług płatniczych (por. art. 4 ustawy, w uproszczeniu cały czas piszę „bank”) ma obowiązek przekazać nowemu, wybranemu przez klienta bankowi, informacje m.in. o zleceniach stałych, regularnie przychodzących przelewach, a także przekazać ewentualną dyspozycję zamknięcia starego rachunku;
- przeniesienie konta bankowego między bankami dotyczy wyłącznie konsumentów — ustawa nie dotyczy rachunków firmowych (banki mogą ale nie muszą wprowadzić podobne regulacje w odniesieniu do przedsiębiorców lub instytucji);
- przeniesienie konta bankowego między bankami nie musi być nieodpłatne (art. 59ik ust. 2 pkt 4), aczkolwiek sama wysokość odpłat musi być skalkulowana w odniesieniu do rzeczywistych kosztów ponoszonych w związku z przeniesieniem rachunku (art. 59ip ust. 2);
- dyspozycję przeniesienia rachunku składa się do banku, w którym klient zamierza otworzyć nowy rachunek (art. 59il ust. 1);
- cała procedura przeniesienia konta ze starego do nowego banku powinna trwać nie dłużej niż 13 dni roboczych (klient może wskazać terminy dłuższe): (i) w ciągu 2 dni roboczych bank przyjmujący zwraca się do dotychczasowego usługodawcy o przekazanie stosownych informacji (art. 59im ust. 1); (ii) w ciągu kolejnych 5 dni roboczych stary bank ma obowiązek przekazać te informacje oraz zablokować wpłaty na stary rachunek, a także przekazać środki na nowy rachunek i zamknąć stare konto (art. 59im ust. 3); (iii) w ciągu kolejnych 6 dni roboczych nowy rachunek ma ruszyć z pełną funkcjonalnością (art. 59il ust. 4 w zw. z art. 59im ust. 6) — procedura może się jednak opóźnić jeśli klient jest nierozliczony z bankiem w całości (blokada środków, spłata kredytów, w tym karta kredytowa, zajęcie egzekucyjne, ujemne lub zerowe saldo, etc.);
- po przeniesieniu rachunku bankowego nowe konto powinno posiadać dokładnie te same funkcjonalności, które posiadał stary rachunek — ale jeśli nowy bank nie ma jakiejś usługi, nie musi jej wprowadzać (a klient nie może żądać jej wykonywania);
- każdy bank ma obowiązek nieodpłatnie informować klienta, na jego żądanie, a także w placówkach i na stronie internetowej, o trybie przeniesienia konta bankowego między bankami (m.in. o terminach, warunkach świadczenia usług, możliwych ograniczeniach w świadczeniu usług, opłatach związanych z przeniesieniem rachunku);
- podobna procedura obejmuje dyspozycję przeniesienia rachunku do innego banku prowadzonego w EU (art. 59in);
- bank ponosi odpowiedzialność za niewywiązanie się z obowiązków związanych z przeniesieniem konta (art. 59iq mówi, że bank „niezwłocznie wyrównuje każdą szkodę finansową”, rozumiane jako pobrane opłaty i odsetki, których konsument by nie zapłacił, gdyby operacja się powiodła — oraz utracone odsetki wynikające z oprocentowania na nowym rachunku);
- bank, który nie umożliwia usługi przeniesienia rachunków bankowych, może być ukarany przez KNF karą pieniężną w wysokości do 1 mln złotych (tych kar jest kilka, dla każdego coś dobrego, por. art. 59it, art. 140d ust. 2 oraz art. 71b ust. 2 ustawy o SKOK).
Tytułem komentarza: w ten sposób oto ustawodawca dogonił rynek: przeniesienie konta bankowego od kilku jest już w miarę standardem branżowym (por. Przeniesienie konta bankowego do mBanku — krok po kroku). Nie wykluczam, że są jakieś różnice, nie wykluczam, że nie każdy bank oferuje taką możliwość dobrowolnie — natomiast właściwie to najważniejszego chyba i tak zabrakło: oderwania numeru rachunku od konkretnego banku.
Ciekawe też jak procedura przeniesienia rachunków będzie wyglądała od strony organizacyjnej, mniej już nawet chodzi mi o to czy będzie do tego specjalna sesja KIR ;-) — bardziej czy banki będą musiały pomyśleć o dotrudnieniu nowych pracowników w back-office.
Nowelizacja wprowadzająca ustawowy obowiązek przenoszenia kont bankowych wchodzi w życie po upływie 2 miesięcy od daty publikacji ustawy w Dzienniku Ustaw (czyli liczymy od 9 grudnia 2016 r.), z wyjątkiem art. 59it — milion kary za brak wdrożenia procedur przez innych dostawców niż banki i SKOK-i wchodzi w życie po 20-miesięcznym vacatio legis.
PS [15.12.2016] nowela może wchodzić w życie w lutym 2017 r., ale jest jeszcze art. 14 ustawy, z którego wynika, że banki będą miały półtora roku na dostosowanie systemów:
Art. 14. 1. Obowiązki wynikające z art. 20a, art. 20b, art. 32b–32d, art. 59ia–59ie, art. 59ig, art. 59ih ust. 2, art. 59ii–59iq i art. 59is ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1 dostawcy wykonują nie później niż przed upływem 18 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
2. Przepisów art. 59ii–59iq ustawy zmienianej w art. 1 nie stosuje się do czynności związanych z przeniesieniem rachunku rozpoczętych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.
Wychodzi na to, że w okresie przejściowym niedostosowany może być zarówno „dawca” jak i „biorca”, zatem pobite gary.