Czysto informacyjnie: w wydanym wczoraj wyroku TSUE orzekł, że przepisy prawa krajowego pozwalające na zasądzenie odszkodowania z tytułu naruszenia autorskich praw majątkowych jako dwukrotność stosownego wynagrodzenia nie naruszają prawa europejskiego.
wyrok Trybunału Sprawiedliwości EU z 25 stycznia 2017 r. w sprawie Stowarzyszenie „Oławska Telewizja Kablowa” przeciwko Stowarzyszeniu Filmowców Polskich (C‑367/15)
Artykuł 13 dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się on uregulowaniu krajowemu, takiemu jak to będące przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, zgodnie z którym uprawniony, którego prawo własności intelektualnej zostało naruszone, może zażądać od osoby, która naruszyła to prawo, albo odszkodowania za poniesioną przez niego szkodę, przy uwzględnieniu wszystkich właściwych aspektów danej sprawy, albo, bez wykazywania przez tego uprawnionego rzeczywistej szkody, domagać się zapłaty sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które byłoby należne tytułem udzielenia zgody na korzystanie z danego utworu.
Spór dotyczył relacji między organizacją zbiorowego zarządzania prawami (Stowarzyszenie Filmowców Polskich) a nadawcą telewizji kablowej — Stowarzyszeniem „Oławska Telewizja Kablowa”. W 1998 r. wygasła umowa między OTVK i SFP, w następstwie czego nadawca złożył w Komisji Prawa Autorskiego wniosek o ustalenie należnego OZZ wynagrodzenia za korzystanie z praw autorskich. W 2009 r. ustalono wysokość wynagrodzenia na 1,6% wpływów netto z tytułu reemisji kablowej utworów, na tej podstawie OTVK zapłaciło 34 tys. złotych (za lata 2008-2008) — ale SFP wystąpiło do sądu z pozwem żądając zasądzenia 390 tys. złotych odszkodowania za rozpowszechnianie filmów.
Sprawa trzykrotnie (!) trafiała do Sądu Najwyższego, który w ostatnim podejściu stwierdził, że ma wątpliwości co do zgodności art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b pr.aut. z dyrektywą — bo przepis polskiego prawa przewidujący podwyższoną sankcję nie nakazuje łączyć owego odszkodowania z wysokością poniesionej szkody, winą sprawcy i związkiem przyczynowym między działaniem sprawcy a wyrządzeniem szkody — a tymczasem w motywach dyrektywy 2004/48 powiedziano, iż „Nie jest celem wprowadzenie obowiązku zastosowania odszkodowań o charakterze kary, ale dopuszczenie rekompensaty opartej na obiektywnym kryterium przy uwzględnieniu wydatków poniesionych przez właściciela praw, takich jak koszty identyfikacji i badań”.
art. 79 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
1) Uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa:
3) naprawienia wyrządzonej szkody:
b) poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;
W odpowiedzi na pytanie prejudycjalne Trybunał Sprawiedliwości EU orzekł, iż dyrektywa zezwala na stosowanie — w celu ochrony praw autorskich — środków i procedur „skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających” — zarazem jej przepisy nie sprzeciwiają się ustanowieniu w prawie krajowym regulacji, w myśl której naprawienie szkody obejmuje zapłatę odszkodowania liczonego jako dwukrotność stosownej opłaty licencyjnej za korzystanie z utworów. Dyrektywa nie przewiduje bowiem obowiązku stosowania odszkodowań o charakterze kary — ale też i braku takiej normy nie można interpretować jako zakazu wprowadzenia sankcji tego rodzaju.
Warto przypomnieć, że półtora roku temu Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że odszkodowanie liczone jako trzykrotność należnego wynagrodzenia jest sprzeczne z Konstytucją RP (wyrok z 23 czerwca 2015 r., SK 32/14) — a to dlatego, iż wysokość odszkodowania nie może być oderwana od poniesionej szkody.
Co oznacza, że właściwie OTVK może jeszcze spróbować szczęścia w TK.