Odpowiedzialność za „zapomnienie” hasła do routera i „przypadkowe” skasowanie ważnego użytkownika w systemie

A skoro parę dni temu było Radio Erewań („Sprzedając lub kupując laptop albo smartfona możesz być posądzony o hakerstwo”) to dziś kilka akapitów o starych dylematach informatyków poróżnionych z chlebodawcami: czy coś grozi jeśli — po zwolnieniu z roboty — zapomnę hasła do systemu, które tylko ja znałem? a jeśli „przez przypadek” usunę istotne konto użytkownika? słowem: czy odmowa podania hasła do systemu informatycznego wiąże się z jakąś odpowiedzialnością karną? (wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z 13 maja 2015 r., sygn. akt IV Ka 141/15).


odmowa podania hasła do systemu
Linux oczywiście wyposażony jest w szereg chakierskich funkcji i poleceń, część z nich dostępna jest bezpośrednio po instalacji systemu — czy będą zabierać domy i samochody za instalacje dystrybucji?

Ex-informatyk szkolny został oskarżony o to, że po zwolnieniu z pracy nie udostępnił dyrektorowi placówki hasła do serwera szkolnego, co zostało zakwalifikowane jako utrudnianie dostępu do systemów informatycznych (art. 268a par. 1 kk), a także o nieuprawnione usunięcie konta jednego z nauczycieli w serwisie internetowym szkoły (art. 269a kk).

Sąd uznał oskarżonego winnym zarzucanego czynu i wymierzył mu karę grzywny w wysokości 500 złotych, a także zobowiązał do naprawienia szkody wyrządzonej szkole (ok. 3,3 tys. złotych, a był to koszt nadgodzin dla pracowników pracujących przy przywracaniu funkcjonalności).

art. 268a par. 1 kk
Kto, nie będąc do tego uprawnionym, niszczy, uszkadza, usuwa, zmienia lub utrudnia dostęp do danych informatycznych albo w istotnym stopniu zakłóca lub uniemożliwia automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie takich danych,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
art. 269a kk
Kto, nie będąc do tego uprawnionym, przez transmisję, zniszczenie, usunięcie, uszkodzenie, utrudnienie dostępu lub zmianę danych informatycznych, w istotnym stopniu zakłóca pracę systemu komputerowego lub sieci teleinformatycznej,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Zdaniem obrońcy wyrok nie wziął pod uwagę, że (i) problem nie dotyczył „serwera” lecz „routera”, który nie zawiera danych teleinformatycznych, nie ma związku z cyberprzestępczością i nie służy do otrzymania dostępu do danych szkoły, (ii) oskarżony mógł nie znać hasła do routera, a logi pozwalające na ustalenie, że jednak podał prawidłowe hasło — które było wpisywane pod jego nieobecność — zostały skasowane przez informatyka, (iii) szkoła nie miała dostępu do internetu nie przez to, że nie było hasła do routera, lecz ze względu na niezapłaconą fakturę, (iv) nie można mówić o nieuprawnionym dostępie, skoro w okresie wypowiedzenia informatyk był jeszcze pracownikiem szkoły, (v) a w dodatku szkoła nie poniosła żadnej szkody wskutek rzekomych przestępstw popełnionych przez informatyka.

Rozpatrując apelację sąd zauważył, że wszystkie okoliczności sprawy zostały prawidłowo wykazane i ocenione w I instancji, zaś żaden z dowodów nie budzi najmniejszych wątpliwości.

Przede wszystkim prawidłowa była kwalifikacja uniemożliwienia podłączenia się do routera, zwłaszcza, że sąd nie dał wiary, że ex-informatyk nie pamiętał już ustawionego przez siebie wcześniej hasła do urządzenia. Nietrafny okazał się także zarzut, iżby pracownicy szkoły nie umieli wpisać podanego hasła, tylko po to, by zaszkodzić zwolnionemu z pracy — zdaniem sądu to właśnie oskarżony dużo zrobił by utrudnić życie szkole w ramach retorsji za zwolnienie go z pracy.
Podobnie prawidłowo oceniono istnienie związku przyczynowego pomiędzy podaniem nieprawidłowego hasła do routera a niemożnością dostępu przez szkołę do internetu, na co nb. nałożyły się inne niedociągnięcia oskarżonego (związane ze zmianą dostawcy).

Nietrafne okazały się także „sofistyczne” rozważania odnoszące się do istoty urządzenia jakim jest router — prawdą jest, że odmowa podania hasła była skutkiem obstrukcji oskarżonego, przez co szkoła nie mogła podłączyć się do systemu (m.in. zmienić uprawnień użytkowników, prowadzić e-dzienniki, zarządzać biblioteką, prowadzić e-księgowość, etc).

W kontekście rzekomego uprawnienia do podejmowania takich działań z racji zatrudnienia sąd przypomniał, że w zakres obowiązków pracowniczych nie wchodzi przeszkadzanie pracodawcy w korzystaniu z jego zasobów teleinformatycznych.
Nie ma też znaczenia, że szkoła cały czas miała nieskrępowany dostęp do wewnętrznych danych — a utrudnienia dotyczyły tylko do systemu dostępnego przez internet, a to dlatego, iż:

Art. 268a kk chroni integralność (nienaruszalność zapisów informacji w postaci danych informatycznych), prawidłowość funkcjonowania programów komputerowych, a także dostępność informacji w postaci danych informatycznych (możliwość korzystania z nich przez osoby uprawnione). Przedmiotem oddziaływania sprawcy są dane informatyczne oraz procesy przetwarzania, gromadzenia lub przekazywania tych danych (…) Dane informatyczne oznaczają dowolne przedstawienie faktów, informacji lub pojęć w formie właściwej do przetwarzania w systemie komputerowym, łącznie z odpowiednim programem powodującym wykonanie funkcji przez system informatyczny.

Co do odpowiedzialności za usunięcie użytkownika systemu sąd podzielił ocenę, iż stanowiło to „istotne zakłócenie” jego pracy w rozumieniu art. 269a kk — a to dlatego, że szkoła musiała podjąć szereg dodatkowych czynności w celu odtworzenia konta użytkownika i odzyskania możliwości zarządzania tym serwisem.

Stąd też wyrok I instancji został utrzymany w mocy — z wyjątkiem odszkodowania, które nie mogło być zasądzone, a to dlatego, że szkoła nie zapłaciła pracownikom za nadgodziny, zaś art. 46 par. 1 kk nakazuje naprawienie szkody faktycznie powstałej.

Reasumując: nawet jeśli nie jest prawdą, że w Leningradzie na Newskim Prospekcie rozdają samochody, to jednak warto pamiętać, że odmowa podania hasła do systemu — przez pracownika, który z racji obowiązków zawodowych obsługiwał ten system — może stanowić przestępstwo.

subskrybuj
Powiadom o
guest

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

18 komentarzy
Oldest
Newest
Inline Feedbacks
zerknij na wszystkie komentarze
18
0
komentarze są tam :-)x