Krótko i na temat: w wydanym dziś wyroku TK stwierdził, że przepisy kodeksu karnego wykonawczego pozbawiające osobę umieszczoną w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym prawa do udziału w posiedzeniu sądowym dotyczącym tego środka zabezpieczającego naruszają konstytucyjne gwarancje prawa do sądu oraz wolności osobistej (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 marca 2017 r., SK 13/14).
art. 204 kkw
§ 1. Jeżeli wobec sprawcy orzeczono pobyt w zakładzie psychiatrycznym, sąd, nie rzadziej niż co 6 miesięcy, orzeka w przedmiocie dalszego stosowania tego środka, a w wypadku uzyskania opinii, że dalsze pozostawanie sprawcy w zakładzie nie jest konieczne — bezzwłocznie. W razie potrzeby sąd zasięga opinii innych biegłych.
§ 2. W posiedzeniu w przedmiocie dalszego stosowania pobytu sprawcy w zakładzie psychiatrycznym obowiązkowy jest udział:
1) prokuratora,
2) obrońcy w wypadkach określonych w art. 8 § 2, chyba że sąd orzeka na korzyść lub zgodnie z wnioskiem skazanego. (…)
Trybunał zauważył, że środek zabezpieczający polegający na umieszczeniu w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym polega — podobnie jak kara pozbawienia wolności — na ograniczeniu wolności osobistej, z tą jednak różnicą, iż czas jego stosowania nie jest z góry określony. Stąd przepis słusznie nakłada na sąd obowiązek — z urzędu i nie rzadziej niż co 6 miesięcy — orzekać co do dalszego pozostawania sprawcy w szpitalu.
Obowiązujące przepisy kkw nie nadają zainteresowanemu prawa do udziału w posiedzeniu sądowym i osobistego przedstawienia stanowiska ani też nie nakładają na sąd obowiązku wysłuchania osoby umieszczonej w zakładzie psychiatrycznym. Narusza to konstytucyjne gwarancje osobistego uczestniczenia w czynnościach procesowych — co służy zapewnieniu każdemu sprawiedliwego, rzetelnego i jawnego procesu. Prawa tego nie zrekompensuje nawet obowiązkowy udział obrońcy w postępowaniu.
Zdaniem Trybunału ograniczenie tego prawa stanowi niedopuszczalną ingerencję w konstytucyjne swobody jednostek (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP) — a to dlatego, iż usprawiedliwieniem nie może być postulat szybkiego rozpoznawania postępowań sądowych dotyczących wykonania środka zabezpieczającego.
Na marginesie warto zauważyć, że 5-osobowy skład wydał wyrok jednogłośnie — mimo, iż orzekali m.in. „nowi” sędziowie — Julia Przyłębska, Piotr Pszczółkowski i Michał Warciński.