A skoro na tapecie były dziennikarki piszące na paski, to dziś kilka zdań o tym czy minimalne wynagrodzenie obejmuje honorarium autorskie — czy też wierszówka nie jest wynagrodzeniem osobowym? (wyrok Sądu Najwyższego z 18 października 2017 r., I PK 278/16).
Spór dotyczył zaliczania wypłacanych dziennikarce honorariów autorskich na poczet minimalnego wynagrodzenia za pracę: zgodnie z umową pracownicy należało się wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1 tys. złotych plus wierszówki za wykonanie utworów w rozumieniu prawa autorskiego.
Zdaniem dziennikarki powinna otrzymywać pensję w wysokości minimalna plus wierszówka, jednak pracodawca wliczał należne honoraria do podstawy.
Problem wynikał z tego, że zdaniem pracodawcy zamkniętą listę przypadków nie podlegających wliczeniu do minimalnego wynagrodzenia zawiera art. 6 ust. 5 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (nagroda jubileuszowa, odprawa emerytalna i rentowa oraz wynagrodzenie za nadgodziny) — tymczasem pracownica powołała się na art. 6 ust. 4 ustawy, który nakazuje brać pod uwagę tylko wynagrodzenia osobowe według przepisów GUS. Tymczasem stosowne rozporządzenie stanowiło, iż „do wynagrodzeń osobowych nie zalicza się wynagrodzeń z tytułu rozporządzania przez pracowników prawami autorskimi do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy” — jednak zdaniem chlebodawcy takie „krzyżowe” stosowanie norm było sprzeczne z konstytucją.
(Nb. konstytucyjnością regulacji zajmował się Trybunał Konstytucyjny, por. postanowienie TK z 18 lutego 2014 r., P 41/12.)
art. 6 ust. 4 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
Do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych, z zastrzeżeniem ust. 5.
Sąd prawomocnie uwzględnił powództwo o zapłatę: rozporządzenie wydane na podstawie ustawy o statystyce publicznej jest powszechnie obowiązującym aktem prawnym, a określenie wyjątków w akcie rangi podustawowej nie narusza konstytucji. Do płacy minimalnej nie są wliczane składniki wynagrodzenia, które należne są za wykonanie szczególnego rodzaju pracy.
Sąd Najwyższy nie uwzględnił skargi kasacyjnej wniesionej przez pracodawcę. Wierszówka stanowi składnik wynagrodzenia (por. uchwała SN z 14 lutego 2012 r., III UZP 4/11) przysługujący z tytułu przeniesienia praw autorskich; tak rozumiane honorarium nie jest stałym (przewidywalnym) składnikiem wynagrodzenia, ale nie jest też prowizją. Definicja wynagrodzenia wynikająca z przepisów kodeksu pracy nie jest tożsama z pojęciem wynagrodzenia w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Stąd też wzajemna relacja art. 6 ust. 4 i 5 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu jest prawidłowa — pracodawca nie może zaliczać do podstawy minimalnego wynagrodzenia nie tylko świadczeń wskazanych bezpośrednio w ustawie, ale i składników określonych w przepisach wykonawczych do ustawy o statystyce publicznej.
A nawet jeśli można mieć wątpliwości co do takiego sposobu uregulowania pojęcia wynagrodzenia minimalnego — jest to jednak postulat de lege ferenda, czyli taki, którym ustawodawca może ale nie musi się zająć — sądowi jednak nic do tego.
Q.E.D.