Kolejna wątpliwość dotycząca nowych zasad ochrony danych osobowych brzmi: czy RODO ma związek z działalnością prasową, a zwłaszcza czy może mieć wpływ na ograniczenie możliwości zbierania informacji i publikacji wiadomości? Wszakże dziennikarze piszą o ludziach, wymieniają ich nazwiska — czy nie jest to naruszeniem prywatności i czy aby przed publikacją tekstu nie będzie konieczne uzyskanie zgody na przetwarzanie danych osobowych?
Dotąd sprawa była prosta, ponieważ ustawa o ochronie danych osobowych wyłączała spod stosowania (z drobnymi wyjątkami) prasową działalność dziennikarską oraz — myślę, że można sobie wyobrazić nieco szerszy katalog działalności twórczej, ale dobre i to — działalność literacką i artystyczną (art. 3a ust. 2 uoodo).
Na szczęście RODO nie jest wcale bardziej krwiożercze — podobna klauzula, pozwalająca na wprowadzenie do krajowego porządku prawnego przepisów „pozwalających pogodzić” ochronę danych osobowych z ich przetwarzaniem przez dziennikarzy oraz innych twórców (GDPR literalnie mówi o „wypowiedzi akademickiej, artystycznej lub literackiej”)
art. 85 RODO (Dz.U. L 119 z 4.5.2016)
Przetwarzanie a wolność wypowiedzi i informacji
1. Państwa członkowskie przyjmują przepisy pozwalające pogodzić prawo do ochrony danych osobowych na mocy niniejszego rozporządzenia z wolnością wypowiedzi i informacji, w tym do przetwarzania dla potrzeb dziennikarskich oraz do celów wypowiedzi akademickiej, artystycznej lub literackiej.
2. Dla przetwarzania do celów dziennikarskich lub do celów wypowiedzi akademickiej, artystycznej lub literackiej państwa członkowskie określają odstępstwa lub wyjątki od rozdziału II (Zasady), rozdziału III (Prawa osoby, której dane dotyczą), rozdziału IV (Administrator i podmiot przetwarzający), rozdziału V (Przekazywanie danych osobowych do państw trzecich lub organizacji międzynarodowych), rozdziału VI (Niezależne organy nadzorcze), rozdziału VII (Współpraca i spójność) oraz rozdziału IX (Szczególne sytuacje związane z przetwarzaniem danych), jeżeli są one niezbędne, by pogodzić prawo do ochrony danych osobowych z wolnością wypowiedzi i informacji. (…)
No i proszę bardzo, nasz ustawodawca dostrzegł i zrobił: w nowej ustawie o ochronie danych osobowych (w momencie kiedy piszę te słowa ma podpis prezydenta i czeka na promulgację, mam nadzieję, że zdążą opublikować, pal licho vacatio legis) jest przepis wyłączający stosowanie części RODO w działalności prasowej, a także w działalności literackiej i artystycznej.
I tak zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy w pracy dziennikarskiej nie będzie trzeba stosować przepisów o podstawie przetwarzania danych (z wyjątkiem informacji o skazaniach), wypełnieniu obowiązku informacyjnego i m.in. prawie do sprostowania, przenoszenia i danych, o powierzeniu przetwarzania danych oraz o rejestrowaniu czynności przetwarzania.
art. 2 ust. 1 ustawy z 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych
Do działalności polegającej na redagowaniu, przygotowywaniu, tworzeniu lub publikowaniu materiałów prasowych w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. — Prawo prasowe, a także do wypowiedzi w ramach działalności literackiej lub artystycznej nie stosuje się przepisów art. 5–9, art. 11, art. 13–16, art. 18–22, art. 27, art. 28 ust. 2–10 oraz art. 30 rozporządzenia 2016/679.
Oczywiście zostaje cała reszta, której ani RODO, ani nowa ustawa nie wyłącza: prawo do bycia zapomnianym, o statusie administratora danych oraz o obowiązkach w zakresie zabezpieczenia danych osobowych (m.in. privacy by default & privacy by design, ocenie skutków przetwarzania, etc. etc.).
Jeszcze raz podkreślam: RODO ma ograniczone zastosowanie do działalności prasowej, jednak tylko i wyłącznie w jej twórczym aspekcie — bo już prowadzenie przez wydawcę działań reklamowych lub gromadzenie danych użytkowników portalu oczywiście wiąże się z koniecznością zastosowania przepisów o ochronie danych osobowych (i tu przecież RODO nic nie zmienia).