Dawno nie było nic o RODO? Niezaspokojonych spieszę zaspokoić, albowiem dziś na tapetę bierzemy krótkie pytanie: jak ma się RODO do monitoringu w szkole — czyli czy szkoła może założyć kamery rejestrujące obraz dla polepszenia poczucia bezpieczeństwa uczniów i nauczycieli?
Prawidłowa odpowiedź brzmi: tak, RODO zezwala na monitoring szkolny, jednak — skoro monitorowanie na dużą skalę miejsc publicznie dostępnych apriorycznie zalicza się do przetwarzania danych osobowych — po spełnieniu określonych prawem wymagań, a mianowicie:
- dyrektor szkoły może zainstalować kamery CCTV rejestrujące obraz dla zapewnienia bezpieczeństwa uczniów i pracowników oraz ochrony mienia (art. 108a upo);
- warunkiem wprowadzenia monitoringu na terenie szkoły jest uzyskanie zgody gminy (lub innego organu prowadzącego szkołę), a także skonsultowanie się z radą pedagogiczną, radą rodziców — a nawet samorządem uczniów (konsultacja oznacza, że dyrektor nie jest związany opinią samorządu);
- ustawa generalnie zakazuje instalowania kamer w szeregu pomieszczeń szkolnych, m.in. w salach szkolnych, łazienkach, szatniach i przebieralniach;
- jednak w szczególnych przypadkach — jeśli „jest to niezbędne ze względu na istniejące zagrożenie dla realizacji celu” monitoringu — obraz we „wrażliwych” pomieszczeniach może być rejestrowany;
- zwracam uwagę, że owe szczególne przypadki muszą być naprawdę szczególne: zagrożenie dla bezpieczeństwa musi być istniejące (nie przyszłe, przeszłe, hipotetyczne), stosowanie monitoringu niezbędne (nie można celu osiągnąć innymi środkami) — zaś stosowany monitoring nie może rejestrować wizerunku lub umożliwiać identyfikacji osób w inny sposób (art. 108a ust. 3 in fine upo);
- nagrania z monitoringu mogą być wykorzystywane wyłącznie w celu, dla jakiego zostały zarejestrowane — skoro ustawa wyraźnie mówi, że monitoring szkolny ma służyć bezpieczeństwu, to na pewno nie uciesze gawiedzi (podkreślam: filmiki nie mogą pojawiać się w internetach, nawet lokalnych portalach!); nie jest także dopuszczalne stosowanie monitoringu dla kontroli jakości pracy pracowników szkoły;
- wszystkie nagrania z monitoringu powinny być usunięte najpóźniej w ciągu 3 miesięcy od dnia nagrania; do tego czasu dane z monitoringu powinny być przechowywane w sposób zabezpieczony;
- monitoring szkolny może być wprowadzony pod warunkiem wcześniejszego poinformowania wszystkich o zamontowaniu kamer (z 14-dniowym wyprzedzeniem), zaś teren monitorowany powinien być wyraźnie oznaczony.
art. 108a ustawy prawo oświatowe (dodany art. 154 uodo, Dz.U. z 2018 r. poz. 1000)
1. Jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa uczniów i pracowników lub ochrony mienia dyrektor szkoły lub placówki, w uzgodnieniu z organem prowadzącym szkołę lub placówkę oraz po przeprowadzeniu konsultacji z radą pedagogiczną, radą rodziców i samorządem uczniowskim, może wprowadzić szczególny nadzór nad pomieszczeniami szkoły lub placówki lub terenem wokół szkoły lub placówki w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring).
2. Monitoring nie powinien stanowić środka nadzoru nad jakością wykonywania pracy przez pracowników szkoły lub placówki.
3. Monitoring nie obejmuje pomieszczeń, w których odbywają się zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, pomieszczeń, w których uczniom jest udzielana pomoc psychologiczno-pedagogiczna, pomieszczeń przeznaczonych do odpoczynku i rekreacji pracowników, pomieszczeń sanitarno-higienicznych, gabinetu profilaktyki zdrowotnej, szatni i przebieralni, chyba że stosowanie monitoringu w tych pomieszczeniach jest niezbędne ze względu na istniejące zagrożenie dla realizacji celu określonego w ust. 1 i nie naruszy to godności oraz innych dóbr osobistych uczniów, pracowników i innych osób, w szczególności zostaną zastosowane techniki uniemożliwiające rozpoznanie przebywających w tych pomieszczeniach osób.
4. Nagrania obrazu zawierające dane osobowe uczniów, pracowników i innych osób, których w wyniku tych nagrań można zidentyfikować, szkoła lub placówka przetwarza wyłącznie do celów, dla których zostały zebrane i przechowuje przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące od dnia nagrania.
5. Po upływie okresu, o którym mowa w ust. 4, uzyskane w wyniku monitoringu nagrania obrazu zawierające dane osobowe uczniów, pracowników i innych osób, których w wyniku tych nagrań można zidentyfikować, podlegają zniszczeniu, o ile przepisy odrębne nie stanowią inaczej.
6. Dyrektor szkoły lub placówki informuje uczniów i pracowników szkoły lub placówki o wprowadzeniu monitoringu, w sposób przyjęty w danej szkole lub placówce, nie później niż 14 dni przed uruchomieniem monitoringu.
7. Dyrektor szkoły lub placówki przed dopuszczeniem osoby do wykonywania obowiązków służbowych informuje ją na piśmie o stosowaniu monitoringu.
8. W przypadku wprowadzenia monitoringu dyrektor szkoły lub placówki oznacza pomieszczenia i teren monitorowany w sposób widoczny i czytelny, za pomocą odpowiednich znaków lub ogłoszeń dźwiękowych, nie później niż dzień przed jego uruchomieniem.
9. Dyrektor szkoły lub placówki, uzgadnia z organem prowadzącym szkołę lub placówkę odpowiednie środki techniczne i organizacyjne w celu ochrony przechowywanych nagrań obrazu oraz danych osobowych uczniów, pracowników i innych osób, których w wyniku tych nagrań można zidentyfikować, uzyskanych w wyniku monitoringu.
Dla jasności:
- ustawa wyraźnie mówi o rejestracji obrazu — co oznacza, że rejestracja dźwięku (niezależnie od tego czy równoczesna, czy osobno) jest niedozwolona;
- te przepisy obowiązują od 25 maja 2018 r., co oznacza, że monitoring szkolny niespełniający tych warunków narusza prawo i powinien być albo wyłączony, albo tak przestawiony, by nie pozwalał na identyfikację osób.