A teraz coś z całkiem innej beczki: czy ustawowe zniesienie zadłużonej gminy Ostrowice może wiązać się z ustawowym wywłaszczeniem wierzycieli z ich należności? — bo tak przynajmniej odbieram opublikowaną wczoraj ustawę z dnia 5 lipca 2018 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących gminy Ostrowice w województwie zachodniopomorskim (Dz.U. z 2018 r. poz. 1432).
Dla przypomnienia: ze względu na olbrzymie długi (media mówią o kwocie 50 mln złotych) rząd postanowił zlikwidować zadłużoną gminę Ostrowice — ale ponieważ nie ma po temu żadnej generalnej regulacji prawnej, niezbędne okazało się uchwalenie jednorazowej specustawy, która przewiduje mniej-więcej taki mechanizm:
- z początkiem 2019 r. zniesiona zostanie gmina Ostrowice, a jej obszar inkorporuje się do gminy lub gmin ościennych;
- zniesienie zadłużonej gminy nastąpi w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, po przeprowadzeniu konsultacji społecznych z mieszkańcami tych gmin;
- ale już od dziś gmina Ostrowice nie ma wójta ani rady (art. 15 ust. 1 ustawy);
- wchłaniająca gmina nieodpłatnie nabędzie mienie gminy Ostrowice — nie przejmując odpowiedzialności za zobowiązania;
- zobowiązania zlikwidowanej gminy spłacić ma budżet państwa — z części, której dysponentem jest wojewoda zachodniopomorski;
- całą operację przewidziano ok. 48 mln złotych (art. 32 ustawy);
art. 6 ust. 1-2 specustawy
1. Wojewoda zachodniopomorski w terminie 14 dni od dnia zniesienia gminy Ostrowice wzywa wierzycieli gminy Ostrowice, w formie obwieszczenia, publikowanego na stronie internetowej urzędu wojewódzkiego, do zgłaszania swoich wierzytelności.
2. Wierzyciele gminy Ostrowice zgłaszają swoje wierzytelności wojewodzie zachodniopomorskiemu w terminie 3 miesięcy od dnia publikacji obwieszczenia, o którym mowa w ust. 1. Wierzytelności niezgłoszone w tym terminie wygasają.
- po zniesieniu gminy wojewoda wezwie wierzycieli do zgłaszania swoich wierzytelności — w drodze obwieszczenia opublikowanego w internecie;
- wierzyciele mają 3 miesiące na zgłoszenie swoich wierzytelności — po upływie tego terminu wierzytelności wygasają (art. 6 ust. 2 ustawy);
- jeśli wojewoda uzna zgłoszone wierzytelności, po upływie kolejnego roku informuje wierzyciela jaka kwota zostanie mu wypłacona (art. 7 ust. 1 ustawy) — przy czym od początku 2019 r. od zadłużenia nie nalicza się już odsetek (art. 12 ustawy);
art. 21 ust. 2 Konstytucji RP
Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.
I tu naszło mnie następujące pytanie: ustawa zasadnicza przewiduje dopuszczalność wywłaszczenia na cele publiczne i wyłącznie za wypłatą „słusznego” odszkodowania (przy czym rzecz jasna nie wiadomo czy ustrojodawca był zdania, że „słuszne” równe jest „pełnej” wartości wywłaszczonego mienia — ja tak uważam). Jeśli zatem długi gminy Ostrowice wynoszą 50 mln złotych, a ustawodawca przewidział na wykonanie ustawy 48 mln złotych (być może przypuszczając, że część wierzycieli przeoczy wezwanie i nie zdąży w terminie się zgłosić, a część po prostu odpuści) — to czy przepis przewidujący, że wojewoda arbitralnie „określa kwotę, jaka przypada danemu wierzycielowi” (co rozumiem w ten sposób, że może zredukować ową należność), w dodatku wierzyciel odzyska swoje pieniądze bez odsetek za okres 13-16 miesięcy — nie może być traktowany jako wywłaszczenie wierzycieli bez stosownego (słusznego) odszkodowania?