A skoro kilka dni temu opublikowano tekst jednolity prawa telekomunikacyjnego, to dziś dobry moment na kilka akapitów o tym jak wygląda odpowiedzialność niewyznaczonego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego — czyli czy może on swobodnie ograniczyć wysokość odszkodowania do wysokości abonamentu opłacanego przez konsumenta? (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 25 lipca 2018 r., sygn. akt VII AGa 1081/18).
Orzeczenie wydano z powództwa UOKiK o stosowanie klauzul abuzywnych w regulaminie usług operatora telekomunikacyjnego — sporne postanowienie regulowało wysokość odszkodowania za nieprawidłowe wykonanie umowy, zaś jego treść prowadziła do modyfikacji ogólnych reguł odpowiedzialności dłużnika (art. 471 kc).
Odpowiedzialność Dostawcy jest ograniczona do wysokości opłaty za świadczenie usług przez miesiąc, obliczonej w zależności od opłacanego przez Klienta abonamentu, jako jednokrotność abonamentu miesięcznego, 1/3 abonamentu kwartalnego lub 1/12 abonamentu rocznego.
Zdaniem pozwanego miał on prawo wprowadzić takie postanowienie do ogólnych warunków — bo prawo telekomunikacyjne zobowiązuje, a przez to uprawnia do wskazania zakresu odpowiedzialności, w tym wysokości odszkodowania (art. 56 ust. 3 pkt 15 pt) — a zatem przedsiębiorca telekomunikacyjny może stosować odmienne reguły odpowiedzialności odszkodowawczej, niż określone w kodeksie cywilnym. Postanowienie nie prowadzi także do pokrzywdzenia klienta, który nie tylko nie musi ponosić opłat za czas nieświadczenia usługi, ale też dostaje rabat do wysokości jednomiesięcznego abonamentu.
Sąd prawomocnie uwzględnił powództwo: przepisy prawa telekomunikacyjnego przewidują dwa reżimy odpowiedzialności cywilnej operatorów — jeden dla przedsiębiorców wyznaczonych do świadczenia usługi powszechnej (art. 104 ust. 2 pt), natomiast pozostali przedsiębiorcy podlegają ogólnemu reżimowi odpowiedzialności (art. 104 ust. 1 pt). Pozwana spółka posiadała taki status w przeszłości, jednak decyzja wygasła, zatem zastosowanie mają ogólne zasady odpowiedzialności określone prawem cywilnym.
art. 104 ustawy — prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z 2018 r. poz. 1954)
1. Do odpowiedzialności przedsiębiorców telekomunikacyjnych za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usługi telekomunikacyjnej stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem ust. 2 oraz art. 107 ust. 1.
2. Przedsiębiorca wyznaczony odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usługi powszechnej jedynie w zakresie określonym ustawą.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się, jeżeli niewykonanie lub nienależyte wykonanie usługi powszechnej było wynikiem winy umyślnej, rażącego niedbalstwa przedsiębiorcy wyznaczonego lub następstwem czynu niedozwolonego. (…)
W konsekwencji w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania odpowiada on w każdym przypadku do wysokości poniesionej przez konsumenta szkody (w tym utraconych korzyści) — przez co nie jest dopuszczalne ograniczanie odpowiedzialności do kwoty jednomiesięcznego abonamentu. Klauzula tego rodzaju kształtuje uprawnienia konsumentów w sposób mniej korzystny, niż wynika to z przepisów ogólnych (art. 471 kc, art. 361 kc), zaś niemożność pełnego pokrycia szkody rażąco narusza ich interesy.
Określone w ten sposób prawa i obowiązki stron umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych są asymetryczne — wzorzec nie przewiduje stosownego ograniczenia w przypadku wyrządzenia szkody przez konsumenta. Nie można przy tym w żaden sposób uzasadnić rozwiązania drastycznie ograniczającego możliwość naprawienia szkody wyrządzonej konsumentowi z winy dostawcy usług telekomunikacyjnych, zaś asumptu do takiego twierdzenia nie daje art. 56 ust. 3 pkt 15 pt, który nie uprawnia do takiego ukształtowania zasad odpowiedzialności, które byłyby sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszały interesy konsumentów.
Q.E.D.