Krótko i na temat: w wydanym dziś postanowieniu Trybunał Sprawiedliwości UE zobowiązał Polskę do natychmiastowego zawieszenia stosowania przepisów dotyczących obniżenia wieku sędziów Sądu Najwyższego i przejścia ich w stan spoczynku — ze skutkiem wstecz.
postanowienie TSUE z 19 października 2018 r. w sprawie Komisja Europejska przeciwko Polsce (C-619/18)
1) Rzeczpospolita Polska zostaje zobowiązana, natychmiast i do czasu wydania postanowienia kończącego niniejsze postępowanie w przedmiocie środków tymczasowych, do:
— zawieszenia stosowania przepisów art. 37 §§ 1–4 i art. 111 §§ 1 i 1a ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, art. 5 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, oraz wszelkich środków podjętych w celu stosowania tych przepisów;
— podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu zapewnienia, by sędziowie Sądu Najwyższego (Polska), których dotyczą wyżej wymienione przepisy, mogli pełnić funkcje na tym samym stanowisku, korzystając z tego samego statusu, takich samych praw i warunków zatrudnienia, jakie przysługiwały im do dnia 3 kwietnia 2018 r., czyli do dnia wejścia w życie ustawy o Sądzie Najwyższym;
— powstrzymania się od wszelkich działań zmierzających do powołania sędziów Sądu Najwyższego na stanowiska sędziów Sądu Najwyższego, których dotyczą przepisy stanowiące podstawę uchybienia i będące przedmiotem postępowania głównego, a także od wszelkich działań w celu wyznaczenia nowego Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego lub wskazania, w miejsce Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, osoby, której jest powierzone kierowanie Sądem Najwyższym do czasu powołania nowego Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego; oraz
— powiadomienia Komisji Europejskiej, nie później niż w ciągu miesiąca od doręczenia niniejszego postanowienia, a następnie powiadamiania w regularnych odstępach jednego miesiąca, o wszystkich środkach, które przyjęła w celu pełnego zastosowania się do tego postanowienia.
Orzeczenie wydano ze skargi Komisji Europejskiej przeciwko Polsce; KE wystąpiła też o zawieszenie stosowania przepisów krajowych (znowelizowanej ustawy o SN) oraz podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu zapewnienia, by wszyscy sędziowie, którzy zostali de facto usunięci ze stanowiska, zostali na nie przywróceni.
W wydanym postanowieniu TSUE wstępnie (w ramach środków tymczasowych) uwzględnił żądanie: skoro sporne przepisy zaczęły już być stosowane (na zwolnione stanowiska ogłoszono konkursy i powołano nowych sędziów), to zachodzą przesłanki by rozważać zagrożenie dla niezawisłości sędziowskiej — co w przypadku uwzględnienia skargi mogłoby skutkować podważeniem orzeczeń wydanych przez Sąd Najwyższy.
Oznacza to, że bezskuteczne jest zarówno pozbawienie sędziów urzędu, jak i niedawne prezydenckie powołania w skład SN.
Dla jasności: orzeczenie nie dotyczy jakże głośnego pytania prejudycjalnego przedstawionego przez polski Sąd Najwyższy (por. „O tym, że Sąd Najwyższy okazał się lepszy od MacGyvera”) — to jest inna sprawa (ze skargi Komisji Europejskiej) która dotyczy tego samego problemu.
Dzisiejsze postanowienie TSUE — tak podpowiada rozsądek — zamyka (tymczasowo) temat zgodnie z zasadą Roma locuta causa finita (no dobrze, na razie causa suspenda).
Rzecz jasna oczy mej wyobraźni potrafią już dostrzec polityków PiS trawestujących Andrew Jacksona („Trybunał podjął decyzję, niech teraz ją wyegzekwuje!”) — można nawet cytować Stalina („ile dywizji ma ten Trybunał?”) — ale prawda jest prawdą, zaś chowanie głowy w piasek i robienie z siebie durnia nie ma sensu.
PS w serwisie Curia.europa.eu opublikowano treść postanowienia TSUE, w związku z czym tekst został zmieniony — linkuję już do treści postanowienia, cytuję także jego sentencję.