Krótko i na temat, który pasowałby do dywagacji o kłopotach jakie Czesi miewają ze swoimi zmarłymi: w wydanym dziś wyroku TSUE stwierdził, że państwo nie może wprowadzać monopolu na świadczenie usługi przechowywania urn z prochami zmarłych.
wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 14 listopada 2018 r. w sprawie Memoria Srl, Antonia Dall’Antonia vs Comune di Padova (C‑342/17)
Artykuł 49 TFUE należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on uregulowaniu krajowemu, takiemu jak sporne w postępowaniu głównym, które zakazuje, nawet wobec wyraźnej woli zmarłego, aby przechowawca urny pogrzebowej powierzył opiekę nad nią osobie trzeciej, które nakazuje przechowawcy przechowywanie jej w mieszkaniu, chyba że powierzy on ją cmentarzowi miejskiemu, a ponadto które zakazuje wszelkiej działalności zarobkowej, której przedmiotem, nawet niewyłącznym, jest przechowywanie urn pogrzebowych, niezależnie od podstawy tego przechowywania i czasu jego trwania.
Spór zaczął się od śmierci męża: wdowa chciała skremować jego zwłoki, a urnę powierzyć na przechowanie spółce zarobkowo zajmującej się świadczeniem takich usług (działalność spółki Memoria Srl „polega na oferowaniu członkom rodziny skremowanego zmarłego usług przechowywania urn pogrzebowych na podstawie umów przekazania miejsca na złożenie urn w kolumbarium. Usługi te były prezentowane jako umożliwiające członkom rodziny uniknięcia przechowywania takich urn w domach poprzez oferowanie im dostępu do pomieszczeń, w których są one łatwiej przechowywane niż w przypadku cmentarza. Miejsca, w których urny te są przechowywane, przedstawiane są jako miejsca przeznaczone wyłącznie do przechowywania urn w otoczeniu estetycznie przyjemnym, cichym, bezpiecznym i pozwalającym na skupienie i modlitwę za zmarłych”).
Na przeszkodzie stanęły władze gminy Padwa, która zmieniła regulacje dotyczące pogrzebów — wykluczając możliwość przechowywania urn przez prywatne, niezależne od służb komunalnych, nastawione na zarobek. Rodzina zmarłego może przechowywać urny w domu (mieszkaniu), zaś przechowywanie przez osobę trzecią jest niedopuszczalne, nawet jeśli zmarły wyraził taką wolę jeszcze za życia.
Sprawa trafiła do sądu, który w trybie prejudycjalnym zwrócił się do TSUE z pytaniem o to czy taki zakaz nie narusza unijnej zasady swobody przedsiębiorczości.
W wydanym dziś orzeczeniu Trybunał ocenił, iż przyznanie służbom miejskim monopolu na świadczenie usług przechowywania urn z prochami skremowanych zmarłych jest nieuzasadnionym ograniczeniem swobody przedsiębiorczości (art. 49 TFUE). Monopolu takiego nie można uzasadnić ochroną zdrowia publicznego (bo prochy zmarłych, w przeciwieństwie do zwłok, „obojętne z biologicznego punktu widzenia, gdyż zostały one wysterylizowane przez wysoką temperaturę”) lub koniecznością zapewnienia należnego szacunku zmarłym lub ochroną dominujących w Italii wartości moralnych czy religijnych (bo prywatne przedsiębiorstwo też może gwarantować odpowiedni szacunek dla zmarłych). Niezasadne jest także powołanie się na argument niestosowności pobierania wynagrodzenia za przechowywanie urn — bo podmioty publiczne też nie robią tego za darmo.