Krótko i na temat: opublikowane nowe przepisy „ku polepszeniu” (egzekucji alimentów) wprowadzają także pewne zmiany regulujące zasady egzekucji wynagrodzenia należnego dłużnikom alimentacyjnym oraz odpowiedzialność pracodawcy za utrudnianie realizacji pracowniczych zobowiązań alimentacyjnych (ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych, Dz.U. z 2018 r. poz. 2432).
Zmiany w kodeksie pracy obejmują:
- podwyższeniu kar za zatrudnianie na czarno dłużników alimentacyjnych — pojawia się kwalifikowana postać wykroczenia polegającego na braku pisemnego potwierdzenia umowy o pracę, w takim przypadku minimalna wysokość grzywny nałożonej na pracodawcę lub osobę działającą w jego imieniu wynosić będzie 1,5 tys. złotych, maksymalna aż 45 tys. złotych (art. 281 par. 2 kp);
art. 281 par. 2 kp
Jeżeli pracownik, o którym mowa w § 1 pkt 2 [któremu nie potwierdzono na piśmie umowy o pracę], jest osobą wobec której toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów i zalega on ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące
— pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu podlega karze grzywny od 1500 zł do 45 000 zł.
- penalizację wypłacania dłużnikowi alimentacyjnemu wynagrodzenia pod stołem, bez potrącenia stosownych kwot na poczet świadczeń alimentacyjnych — gdzie ustawodawca podobnie ustawił widełki sankcji finansowej (art. 282 par. 3 kp);
art. 282 par. 3 kp
Kto wbrew obowiązkowi wypłaca wynagrodzenie wyższe niż wynikające z zawartej umowy o pracę, bez dokonania potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, pracownikowi będącemu osobą wobec której toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów i zalega on ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące
— podlega karze grzywny od 1500 zł do 45 000 zł.
Poza tym zmiany w przepisach wprowadzają następujące nowości jeśli chodzi o egzekucję długu alimentacyjnego z wynagrodzenia i innych należności:
- możliwość egzekucji 50% kwot delegacji za podróż służbową (art. 831 par. 1 pkt 1a kpc) — w przypadku zwykłych dłużników diety są wyłączone spod egzekucji;
- zwiększenie grzywny dla pracodawcy za brak reakcji na zajęcie komornicze, brak adnotacji w świadectwie pracy o prowadzonej egzekucji oraz brak zawiadomienia komornika o zatrudnieniu osoby, której wynagrodzenie zostało zajęte — do 5 tys. złotych (art. 886 par. 1 kpc);
- analogiczne zmiany pojawiają się w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Ciekawe: ustawa wejdzie w życie po 14-dniowym vacatio legis, z tym, że opisywana nowelizacja kodeksu pracy dopiero 1 grudnia 2020 r. (sic!) — ale zwracam uwagę na przepis przewidujący swoistą retroaktywność (art. 10 ustawy).
Zamiast komentarza: zastanawia mnie jak stosowanie art. 281 par. 2 kp będzie wyglądało w praktyce — przepis brzmi dość jednoznacznie, ale przecież pracodawca zatrudniając nowego pracownika niekoniecznie musi wiedzieć, że toczy się wobec niego egzekucja świadczeń alimentacyjnych. Czytając jednak ustawę nie można mieć wątpliwości, że brak wiedzy nie zwalnia z odpowiedzialności, co chyba jest niezgodne z konstytucją.