Oczywistą oczywistością jest, że pozwolenia na broń nie otrzyma osoba, która została prawomocnie skazana za poważne przestępstwo. Jednak upływ czasu wiąże się z zatarciem skazania, skutkiem jego jest uzyskanie statusu osoby niekaranej. Można zatem zapytać: czy popełnienie przestępstwa, za które skazanie uległo już zatarciu, może być podstawą odmowy wydania pozwolenia na broń?
wyrok NSA z 30 października 2018 r. (II OSK 2654/16)
Zatarcie skazania nie pozwala na przypisanie skarżącemu popełnienia któregokolwiek z przestępstw, a więc zaistnienia przesłanki negatywnej określonej w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji — ale sam fakt zaistnienia określonych zachowań skarżącego utwierdza ocenę organów w zakresie obawy użycia broni przez skarżącego w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa i porządku publicznego (art. 10 ust. 1 ustawy).
Orzeczenie wydano w sprawie dotyczącej odmowy wydania dopuszczenia do posiadania broni (art. 30 uobia) podczas uczestnictwa, organizacji lub przeprowadzania strzeleckich zawodów sportowych ze względu na to, że przeciwko wnioskodawcy wniesiono akt oskarżenia (z art. 157 par. 1 kk i art. 190 par. 1 kk), a także iż był on w latach 1996-2006 był wielokrotnie karany za różne przestępstwa. Zdaniem policji oznacza to, że wnioskodawca stanowi zagrożenie dla siebie i porządku publicznego — nie daje on gwarancji zgodnego z prawem posiadania i używania broni oraz wystarczającej rękojmi przestrzegania porządku prawnego.
art. 30 ust. 1 ustawy o broni i amunicji
Osoby fizyczne mogą posługiwać się bronią podmiotów, o których mowa w art. 29 ust. 1, przy wykonywaniu zadań wymienionych w tym przepisie, po uzyskaniu dopuszczenia do posiadania broni z zachowaniem zasad określonych w art. 15 ust. 1-5 i art. 16 ust. 1 i 2 oraz zatrudnieniu przez te podmioty.
Zdaniem wnioskodawcy odmowa była bezprawna, albowiem oparto ją o wyroki, które są już zatarte — czyli niebyłe i nie mogące rodzić konsekwencji prawnych (art. 106 kk) — oraz sprawę karną, która jest dopiero w toku, brak więc prawomocnego orzeczenia. Po bezskutecznym odwołaniu do KGP, skarga na decyzję odmowną wpłynęła do sądu.
Sąd prawomocnie odmówił uwzględnienia zarzutów obywatela: warunkiem wydania pozwolenia na broń lub dopuszczenia do posiadania broni przy wykonywaniu określonych czynności jest brak zagrożenia ze strony wnioskodawcy dla siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego — zaś kryteria takie mają na celu ochronę interesu społecznego.
Wynika to z faktu, iż broń palna jest niebezpiecznym narzędziem, zatem dostęp do niej powinien podlegać reglamentacji (posiadanie broni nie jest prawem konstytucyjnym, przeto można stosować wykładnię zawężającą przepisów), toteż nawet w przypadku wykazania istnienia celu (art. 10 ust. 3 uobia), cel taki nie może być interpretowany jako usprawiedliwiona okoliczność przemawiająca za wydaniem decyzji pozytywnej (także w przypadku art. 30 ust. 1-1a uobia). Reglamentowany dostęp do broni sprawia, iż jej posiadanie jest restrykcyjnie przyznawanym przywilejem (a nie prawem podmiotowym) — stąd też od wnioskodawcy należy wymagać kwalifikowanych cech charakteru oraz zachowania, które nie budzi wątpliwości z punktu widzenia ochrony porządku prawnego.
art. 10 ust. 1 ustawy o broni i amunicji
Właściwy organ Policji wydaje pozwolenie na broń, jeżeli wnioskodawca nie stanowi zagrożenia dla samego siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego oraz przedstawi ważną przyczynę posiadania broni.
Stąd też policja zawsze jest obowiązana jest odmówić wydania pozwolenia na broń osobie, która została prawomocnie skazane za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, a także za nieumyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia (art. 15 ust. 1 pkt 6 uobia).
Nie oznacza to jednak, iż zatarcie skazania wyłącza możliwość odmowy wydania pozwolenia na broń lub dopuszczenia do posiadania broni — w takim przypadku podstawą może być właśnie przepis uzależniający udzielenie pozytywnej odpowiedzi od braku zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego (art. 10 ust. 1 uobia).
Sprawdzenie wnioskodawcy przez policję skutkowało oceną negatywną: w przeszłości karany, aktualnie toczy się przeciwko niemu postępowanie w sprawie agresywnego zachowania wobec osoby małoletniej (zdaniem mężczyzny jego działania stanowiły reakcję na wiadomość o pobiciu córki); wiele osób z przeszłości potwierdziło, iż jest on osobą impulsywną, nieprzewidywalną i agresywną wszystkie te okoliczności budzą uzasadnione obawy, iż broń mogłaby być użyta w sposób niewłaściwy.
Całkowicie na marginesie: nie wiem czy mamy tu do czynienia z nadinterpretacją czy jednak systemowym działaniem prawa. Zwracam uwagę, rzecz nie dotyczyła pozwolenia na broń, o którym mówi art. 10 ust. 1 uobia (nie wspominając o dopuszczeniu do posiadania broni). Natomiast art. 30 ust. 1 uobia odsyła wyłącznie do „zasad określonych w art. 15 ust. 1-5 i art. 16 ust. 1 i 2” ustawy — odesłania do art. 10 ust. 1 nie znajdujemy nawet w żadnym z tych przepisów (nb. nawet gdyby tak było, to odesłania „kaskadowe” są dość surowo oceniane w orzecznictwie TK).