A skoro kilka dni temu było o tym czy konsument może odstąpić od zawartej na odległość umowy sprzedaży i zwrócić rozpakowane perfumy, to dziś będzie o tym czy dopuszczalny jest zwrot rozpakowanego materaca — czy jednak materac jest produktem na tyle „higienicznym”, że po jego rozpakowaniu prawo odstąpienia od umowy jest wyłączone?
wyrok TSUE z 27 marca 2019 r., w sprawie Slewo — Schlafen Leben Wohnen GmbH vs. Sascha Ledowski (C-681/17)
(…) zakresem pojęcia „zapieczętowanych towarów, które nie nadają się do zwrotu ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, których opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu” (…) nie jest objęty towar taki jak materac, którego ochrona została zdjęta przez konsumenta po jego dostarczeniu.
Spór dotyczył kupionego w sklepie internetowym materaca — klient otrzymał towar i rozpakował folię ochronną, a następnie odesłał go do sprzedawcy i zażądał zwrotu zapłaconej ceny (prawie 1,1 tys. euro).
Zdaniem sprzedającego w takim przypadku konsumentowi nie przysługuje możliwość odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni, ponieważ prawo takie wykluczone jest w przypadku rzeczy sprzedawanych w „zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu” (spór dotyczył dyrektywy 2011/83/UE, ja jednak cytuję art. 38 pkt 5 polskiej ustawy o prawach konsumenta).
Sprawa trafiła do sądu, który w trybie prejudycjalnym zwrócił się do TSUE z pytaniem czy materac może być traktowany jako towar, który po rozpakowaniu przez kupującego konsumenta nie może być zwrócony ze względów higienicznych.
W dzisiejszym wyroku TSUE orzekł, iż zdjęcie folii ochronnej z kupionego przez internet materaca nie uniemożliwia konsumentowi skorzystania z prawa do odstąpienia od umowy. Jest to wynikiem założenia, że prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość dotyczy produktów, których konsument nie może poznać na odległość — normatywny termin 14 dni ma dać możliwość przekonania się o charakterze, cechach i funkcjonowaniu towaru.
Z oczywistych przyczyn materac nie jest produktem, którego właściwości można poznać w stanie spakowanym (to podobne do lizania lodów przez szybę) — materac nie jest też rzeczą, która została zapakowana przez producenta w stosowny sposób ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, zaś zwrot rozpakowanego materaca jest dopuszczalny, albowiem:
- rozpakowanie materaca nie uniemożliwia użycia go przez inną osobę — w hotelach różni goście śpią na tym samym materacu, co więcej użyty materac może być wyczyszczony lub zdezynfekowany;
- materac można przyrównać do odzieży — a przecież nie ma wątpliwości, że konsument kupujący ciuchy w sklepie internetowym może je odesłać po przymiarce.
Dla jasności: konsument zawsze odpowiada za każde zmniejszenie wartości towaru, jeśli jego sprawdzanie kupionych produktów wykroczyło poza zakres konieczny do oceny jego charakteru, cech i funkcjonowania (art. 34 ust. 4 upk).