„Salomonowy wyrok” nie jest wprawdzie pojęciem z greckiego antyku lub greckiej tragedii — ale czasem nie można oprzeć się wrażeniu, że Trybunał Sprawiedliwości EU potrafi takie wydawać. Na przykład w odpowiedzi na pytanie czy mnich-adwokat może zarejestrować jako prawnik w państwie, w którym duchownym nie wolno wykonywać takiego zawodu — i czy ewentualnie może ponieść konsekwencje naruszenia takiego zakazu.
wyrok TSUE z 7 maja 2019 r. w sprawie Monachos Eirinaios, kata kosmon Antonios Giakoumakis tou Emmanouil vs. Dikigorikos Syllogos Athinon (C‑431/17)
Artykuł 3 ust. 2 dyrektywy 98/5/WE (…) należy interpretować w ten sposób, że ze względu na przewidzianą w tych przepisach niekompatybilność statusu mnicha z wykonywaniem zawodu prawnika stoi on na przeszkodzie przepisom krajowym, które zabraniają prawnikowi posiadającemu status mnicha, zarejestrowanemu jako prawnik we właściwych organach państwa członkowskiego pochodzenia, zarejestrowania się we właściwych organach przyjmującego państwa członkowskiego w celu wykonywania zawodu na podstawie tytułu zawodowego uzyskanego w kraju pochodzenia.
Orzeczenie wydano w sprawie brata Ireneosa, cypryjskiego mnicha z greckiego monasteru Petra — prawnika, który uzyskał uprawnienia zawodowe na Cyprze — któremu odmówiono wpisania na listę greckich adwokatów, a to ze względu na przepis przewidujący utratę statusu adwokata z chwilą uzyskania święceń kapłańskich lub zatrudnienia w urzędzie państwowym.
W ocenie izby adwokackiej status mnicha wyklucza niezależność wobec władz kościelnych, możliwość zaangażowania się w wykonywanie zawodu adwokata, zdolność do prowadzenia spraw, poszanowanie zakazu świadczenia usług bez wynagrodzenia — a w dodatku mnich nie ma możliwości założenia jako takiej kancelarii.
Zdaniem mnicha-prawnika przepis zakazujący wykonywania zawodu prawniczego osobie duchownej jest niezgodny z dyrektywą o wykonywaniu zawodu prawnika w innym państwie EU, bo wprowadziło dodatkowy (nieznany dyrektywie) warunek, zatem odwołał się od odmownej decyzji do Symvoulio tis Epikrateias (Rady Stanu).
TSUE podzielił stanowisko brata Ireneosa: skoro dyrektywa wprowadziła mechanizm wzajemnego uznawania tytułów zawodowych prawników migrujących między państwami Unii Europejskiej — regulacja ta ma na celu usunięcie rozbieżności, które stanowią przyczynę nierówności i ograniczeń w swobodzie przepływu usług — to jedynym warunkiem rejestracji adwokata w państwie przyjmującym może być okazanie dokumentu potwierdzającego uzyskanie tytułu adwokata w innym państwie.
Dopiero w następnym kroku — po wpisaniu prawnika na listę adwokatów — podlega on obowiązującym przepisom dotyczącym wykonywania zawodu i deontologii (art. 6 ust. 1 dyrektywy), włącznie z możliwością zastosowania sankcji określonych w prawie krajowym, włącznie ze skreśleniem z listy adwokatów (art. 7 ust. 1 dyrektywy) — o ile sankcja taka jest zgodna z zasadą proporcjonalności.
Reasumując: grecki samorząd adwokacki ma obowiązek wpisania mnicha z Cypru na listę adwokatów — mnich-adwokat ma obowiązek zastosować się (po uzyskaniu uprawnień zawodowych) do zasad wynikających z prawa greckiego — które być może może skutecznie zakazywać łączenia statusu duchownego z wykonywaniem zawodu adwokata — więc jeśli mnich-adwokat do tego prawa się nie zastosuje, to utraci uprawnienia adwokackie. (Co literalnie jest całkiem logiczne, bo przecież po uzyskaniu wpisu może wybrać praktykę i rzucić stan duchowny.)