A w sobotę mieliśmy 50 rocznicę wdrapania się człowieka na Księżyc — dziś czas na kilka akapitów o tym co ma Księżyc do prawa pracy? (wyrok Sądu Najwyższego z 15 stycznia 2019 r., II PK 252/17).
Orzeczenie dotyczyło powództwa ciężarnej pracownicy, która miała umowę na czas określony (do 5 stycznia). Kobieta przedstawiła pracodawcy zaświadczenie lekarskie, z którego wynikało, że przewidywanym dniem porodu jest 18 lipca — ale mimo tego pracodawca nie przedłużył umowy o pracę, która uległa rozwiązaniu.
Zdaniem kobiety rozwiązanie umowy nastąpiło z naruszeniem art. 177 par. 3 kp, zatem do sądu pracy trafił pozew o przywrócenie do pracy.
art. 177 par. 3 kodeksu pracy
Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.
Sąd prawomocnie uwzględnił powództwo i przywrócił powódkę do pracy: w momencie rozwiązania umowy (5 stycznia) kobieta była w 3 miesiącu (12-13 tygodniu) ciąży (co potwierdza fakt, że poród nastąpił 8 lipca), toteż w momencie rozwiązania umowy jej stosunek pracy podlegał ochronie — zaś umowa powinna zostać przedłużona do dnia porodu.
W skardze kasacyjnej pracodawca zarzucił, iż z wyliczeń sądu wynika, że 5 stycznia powódka była w trzecim miesiącu ciąży, zatem zastosowanie art. 177 par. 3 kp było niewłaściwe.
Sąd Najwyższy podzielił ten pogląd: w judykaturze przyjmuje się, że „termin upływu trzeciego miesiąca ciąży (art. 177 § 3 kp), oblicza się w równej miary miesiącach księżycowych (28 dni)”, toteż warunkiem udzielenia ochrony z tytułu macierzyństwa niezbędne jest ustalenie, iż w dniu rozwiązania umowy na czas określony kobieta jest w co najmniej 85 dniu ciąży (3 miesiące księżycowe + 1 dzień). Ochrona przed zwolnieniem z pracy przysługuje bowiem po upływie 3 miesiąca ciąży, nie w okresie od zakończenia 3 miesiąca ciąży (por. wyrok SN z 5 grudnia 2002 r., I PK 33/02).
Tymczasem sądy orzekły na korzyść pracownicy, chociaż ustalenia nie pozwoliły na jednoznaczne określenie czy owego 5 stycznia kobieta była w 3 miesiącu i 1 dniu ciąży — stwierdzenie, że pracownica była „w trzecim miesiącu ciąży czyli w jej 12-13 tygodniu” jest niejednoznaczne, a w dodatku sprzeczne, bo to oznacza, że powódka była albo w trzecim miesiącu (12 tygodniu) albo w czwartym miesiącu (13 tygodniu) ciąży — czyli albo ochronie podlegała, albo nie, czego jednak sądy nie ustaliły prawidłowo.
Z tego względu SN zdecydował o uchyleniu zaskarżonego orzeczenia i zwrocie sprawy do ponownego rozpoznania.