Uzyskanie przez prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą niektórych praw przysługujących dotąd tylko konsumentom to nie jedyna nowość wynikająca z ustawy o socjotechnicznym tytule (o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych, Dz.U. z 2019 r. poz. 1495; por. „Prawa konsumentów (niektóre) też dla jednoosobowego przedsiębiorcy”).
Kolejnym udogodnieniem, tym razem przeznaczonym tylko rozpoczynających swą przygodę z biznesem, będzie ustawowa abolicja w przypadku drobniejszych czynów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą — państwo nie będzie nakładało kar, lecz wyjaśniało i wzywało do poprawy.
W pewnym skrócie (przepis jest bardzo obszerny i trudno na szybko wyłapać wszystkie niuanse), mianowicie:
- każdy przedsiębiorca wpisany do CEIDG, któremu w okresie pierwszych 12 miesięcy od rozpoczęcia działalności gospodarczej przydarzy się naruszenie prawa kwalifikujące się do ukarania mandatem lub administracyjnej kary pieniężnej, będzie mógł liczyć na pewną pobłażliwość: przed ukaraniem organ będzie miał obowiązek wezwać przedsiębiorcę do usunięcia naruszenia prawa, wraz ze skutkami tego naruszenia (art. 21a ust. 1 prawa przedsiębiorców);
- jeśli biznesmen nie zignoruje informacji i zastosuje się do wezwania w wyznaczonym czasie — za popełniony czyn (także wykroczenie, w tym wykroczenie skarbowe) nie będzie ukarany;
art. 21a ustawy — prawo przedsiębiorców
1. Jeżeli przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej narusza przepisy prawa związane z wykonywaną działalnością gospodarczą w okresie 12 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej po raz pierwszy albo ponownie po upływie co najmniej 36 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia, a właściwy organ wszczyna w związku z tym naruszeniem postępowanie:
1) mandatowe albo
2) w sprawie nakładania lub wymierzania administracyjnej kary pieniężnej
– przed nałożeniem na przedsiębiorcę grzywny w drodze mandatu karnego albo nałożeniem na niego lub wymierzeniem mu administracyjnej kary pieniężnej organ ten wzywa, w drodze postanowienia, przedsiębiorcę do usunięcia stwierdzonych naruszeń przepisów prawa oraz skutków tych naruszeń, jeżeli skutki takie wystąpiły, w wyznaczonym przez siebie terminie. (…)
3. Jeżeli przedsiębiorca usunie stwierdzone naruszenia przepisów prawa oraz skutki tych naruszeń, jeżeli skutki takie wystąpiły, w wyznaczonym terminie, o którym mowa w ust. 1 lub 2:
1) właściwy organ, w drodze decyzji, odstępuje od nałożenia na niego lub wymierzenia mu administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu albo
2) przedsiębiorca nie podlega karze za popełnione wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, stanowiące stwierdzone naruszenie przepisów prawa. (…)
- ustawa przewiduje nawet tryb uproszczony abolicji: w postępowaniu mandatowym urzędnik, zamiast pisać wezwania, będzie mógł poprosić przedsiębiorcę o pisemne oświadczenie (w przypadku odmowy na żadne względy liczyć nie można, art. 21a ust. 2 pr.przeds.);
- ba, ustawa przewiduje nawet swego rodzaju czynny żal: nie będzie karany nawet przedsiębiorca, który sam dostrzegł u siebie nieprawidłowości, aby z własnej woli usunąć naruszenie prawa i jego skutki — oraz powiadomił urząd o swoim błędzie (art. 21a ust. 5-6 pr.przeds.);
- zawsze jednak warunkiem podstawowym jest to, by naruszenie prawa lub jego skutki, które miały początek w pierwszym roku działalności, nie wyszły poza ten okres (art. 21a ust. 4 pr.przeds.);
- co jeśli urzędnik się pomyli i nałoży mandat lub karę administracyjną wbrew abolicji? wystarczy nie przyjąć mandatu oraz bezzwłocznie usunąć skutki naruszenia — a wówczas „sąd odstępuje od wymierzenia kary” (art. 21a ust. 9 pr.przeds.);
- abolicja nie będzie jednak dotyczyć wykroczeń drogowych, za które funkcjonariusz może nałożyć mandat (ale już kary administracyjne nałożone po kontroli drogowej wyłączone spod nowej regulacji nie będą — czyżby otwierała się furtka np. dla przewozów przeładowanymi ciężarówkami?, art. 21a ust. 7 pr.przeds.);
- ustawowa abolicja dla rozpoczynających działalność gospodarczą nie będzie także dotyczyła m.in. rażącego naruszenia prawa; przypadków, w których usunięcie naruszeń lub skutków jest niemożliwe (nieodwracalne); jeśli obowiązek ukarania wynika z umowy międzynarodowej lub bezpośrednio stosowanych przepisów EU (sprawdzić czy jednak kary dla przewoźników nie wynikają z rozporządzenia); naruszenie polega na pogwałceniu przepisów o działalności regulowanej, koncesjonowanej lub wymagającej zezwolenia (art. 21a ust. 8 pr.przeds.); kar pieniężnych nakładanych za naruszenie ustawy o grach hazardowych (dodany art. 91a ugh).
Ustawowa abolicja dla rozpoczynających działalność gospodarczą będzie obowiązywać od 1 stycznia 2020 r. (art. 86 o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych) i nie będą miały zastosowania do już dokonanych naruszeń prawa, jeśli organ wszczął postępowanie przed tą datą (art. 83 ustawy).