Czy można wystąpić o rejestrację znaku towarowego symbolu, na który składają się dwie prostopadłe, przecinające się czerwone linie? A może jest to po prostu czerwony krzyż, który nie może być zarejestrowany jako znak towarowy, nawet w postaci zmodyfikowanej?
nieprawomocny wyrok WSA w Warszawie z 7 listopada 2019 r. (VI SA/Wa 1244/19)
Znak Czerwonego Krzyża podlega ochronie ze względu na jego szczególny charakter, jako znak będący o specjalnym znaczeniu dla ludzkości, powszechnie znanym i używanym w szczególnych okolicznościach przy niesieniu wszelkiego rodzaju pomocy humanitarnej, a także dla propagowania humanitarnych wartości. Dlatego też jego wizerunek jest chroniony i nie jest dopuszczalne jego naruszanie poprzez naśladownictwo czy imitację.
Orzeczenie dotyczyło decyzji Urzędu Patentowego RP, który odmówił rejestracji zgłoszonego przez spółkę słowno-graficznego znaku towarowego ze względu na jego podobieństwo do symbolu Międzynarodowego Czerwonego Krzyża.
art. 129(1) ust. 1 pkt 10 prawa własności przemysłowej
Nie udziela się prawa ochronnego na oznaczenie, które:
10) zawiera symbol (herb, flagę, godło) obcego państwa, nazwę, skrót nazwy, bądź symbol (herb, flagę, godło) organizacji międzynarodowej lub przyjęte w obcym państwie urzędowe oznaczenie, stempel kontrolny lub gwarancyjny, jeżeli zakaz taki wynika z umów międzynarodowych, chyba że zgłaszający wykaże się zezwoleniem właściwego organu, które uprawnia go do używania takiego oznaczenia w obrocie;
W ocenie UPRP zgłoszony znak towarowy stanowił naśladownictwo symbolu MCK — który podlega ochronie na gruncie prawa międzynarodowego i krajowego, które zakazują zarówno używania wszelkich znaków naśladujących symbol MCK, ale też znaków imitujących godło Helwecji. Oceny tej nie zmienia fakt, iż czerwony krzyż został tylko włączony jako element znaku towarowego, na który składają się także inne formy graficzne.
art. 44 konwencji genewskiej o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych (Dz.U. z 1956 r. nr 38 poz. 171)
Godło czerwonego krzyża na białym tle i wyrazy „Czerwony Krzyż” albo „Krzyż Genewski” będą mogły być używane, wyjąwszy przypadki wymienione w następnych ustępach niniejszego artykułu, albo w czasie pokoju, albo w czasie wojny jedynie do oznaczenia lub chronienia formacji i zakładów sanitarnych, personelu i sprzętu, chronionych przez niniejszą Konwencję i inne konwencje międzynarodowe regulujące podobne sprawy. (…)
Zdaniem przedsiębiorcy nie było podobieństwa między „prostym w odbiorze, nieskomplikowanym, oczywistym” symbolem Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, który stanowi krzyż w kolorze czerwonym na białym tle, a zakwestionowanym znakiem towarowym, który składa się z większej ilości elementów, wyglądem nawiązującego do nazwy i profilu firmy („nazwa spółki i linia układająca się w kształt litery „A” od tej nazwy w kolorze niebieskim oraz wkomponowane w nią dwie czerwone linie, przecinające się, prostopadłe względem siebie”). Dwie prostopadłe, przecinające się czerwone linie stanowią powszechnie stosowany na świecie symbol zdrowia i lecznictwa, są powszechnie stosowane dla oznaczania miejsc, w których świadczone są usługi medyczne — z pewnością nie są jednoznacznie i powszechnie kojarzone z Czerwonym Krzyżem.
art. 53 konwencji genewskiej
Będzie zabronione w każdym czasie używanie przez osoby prywatne, towarzystwa lub domy handlowe, zarówno publiczne jak i prywatne, inne niż uprawnione do tego na mocy niniejszej Konwencji, godła albo nazwy „Czerwony Krzyż” lub „Krzyż Genewski”, jak również wszelkich znaków lub nazw stanowiących ich naśladownictwo, bez względu na cel, do którego służą, i na datę, od której zaczęły być stosowane.
Ze względu na hołd oddany Szwajcarii przez przyjęcie odwróconych barw związkowych i ze względu na możliwość pomieszania herbu Szwajcarii ze znakiem rozpoznawczym Konwencji będzie zakazane w każdym czasie używanie przez osoby prywatne, towarzystwa lub domy handlowe herbu Konfederacji Szwajcarskiej, jak również znaków, stanowiących jego naśladownictwo, czy to jako znaku fabrycznego lub handlowego albo ich części składowej, czy to w celach sprzecznych z uczciwością handlową, czy też w warunkach mogących zranić uczucia narodowe szwajcarskie. (…)
WSA przyznał w sporze rację Urzędowi: niedopuszczalne jest udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy, który zawiera herb, flagę lub godło obcego państwa, a także nazwę, skrót nazwy, bądź symbol organizacji międzynarodowej, jeśli zakaz taki wynika z prawa międzynarodowego. Tymczasem zgłoszony znak przedstawia „czworobok w kolorze niebieskim, którego jeden z boków jest częściowo wklęsły, a drugi częściowo wypukły, stanowiący zarys drukowanej litery A. W literze A, zawarty został element przecinających się prostopadłych linii w kolorze czerwonym, tworząc wyraźnie wyodrębniony od pozostałych, element krzyża” — co oznacza, że spółka przedstawiła do rejestracji logo, na które składają się dwie prostopadłe przecinające się czerwone linie, które utworzyły kształt krzyża.
art. 13 ustawy o Polskim Czerwonym Krzyżu (Dz.U. z 2019 r. poz. 179)
1. Zabronione jest używanie z naruszeniem art. 13 znaku lub nazwy „Czerwony Krzyż” lub „Krzyż Genewski”, jak również wszelkich znaków lub nazw stanowiących ich naśladownictwo.
2. Zakaz określony w ust. 1 dotyczy również używania znaków i nazw „Czerwonego Półksiężyca” oraz „Czerwonego Lwa i Słońca”.
3. Zabronione jest używanie godła Związku Szwajcarskiego (biały krzyż na czerwonym tle) albo znaku stanowiącego jego naśladownictwo wbrew postanowieniom konwencji międzynarodowych.
Użycie w znaku towarowym kształtu składającego się na czerwony krzyż stanowi stanowi zamierzone naśladownictwo chronionego symbolu, jakim jest znak Czerwonego Krzyża — symbolu, który podlega prawnej ochronie przed nieuprawnionym wykorzystaniem handlowym. Imitacją jest bowiem używanie znaku, który może być mylony ze symbolem MCK ze względu na podobieństwo koloru lub kształtu, a podobieństwa tego nie przekreślają pozostałe elementy znaku.
Oczywiście zakaz ten nie ma charakteru bezwzględnego, przedsiębiorca może bowiem wystąpić o zastrzeżenie takiego znaku, jednakże pod warunkiem uzyskania zgody uprawnionej organizacji na to, by czerwony krzyż został użyty jako znak towarowy.
Z tego względu skarga na decyzję Urzędu Patentowego RP została oddalona, przy czym spółce oczywiście przysługuje uprawnienie do wniesienia skargi kasacyjnej do NSA.