A skoro kilka dni temu było o tym, że skrót „itp.” w treści przepisu oznacza, że uregulowanie jest nieprecyzyjne, dziś czas na poszukanie odpowiedzi czy dostatecznie precyzyjne jest sformułowanie „w szczególności” — a przy okazji czy program zapobiegania bezdomności zwierząt może obejmować także zadania związane z edukacją mieszkańców gminy w zakresie opieki nad zwierzętami? (wyrok NSA z 24 września 2019 r., II OSK 2350/18).
Sprawa zaczęła się od skargi prokuratora na przyjęty przez radę gminy Bystra-Sidzina program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na rok 2017. W ocenie prokuratora samorządowcy z jednej strony nie uregulowali spraw, które powinny być w programie takim określone, ale też wyszli poza zakres upoważnienia, a przecież akt prawa miejscowego, który narusza ustawowe warunki jest nieważny. Przywołane uchybienia polegały m.in. na braku wskazania konkretnego gospodarstwa rolnego, do którego trafiać mają zwierzęta gospodarskie, a także dopisaniu edukacji mieszkańców gminy w zakresie opieki nad zwierzętami, które to działanie nie zostało wprost wskazane jako element programu.
art. 11a ust. 2 ustawy o ochronie zwierząt (Dz.U. z 2020 r. poz. 638)
Program, o którym mowa w ust. 1, obejmuje w szczególności:
1) zapewnienie bezdomnym zwierzętom miejsca w schronisku dla zwierząt;
2) opiekę nad wolno żyjącymi kotami, w tym ich dokarmianie;
3) odławianie bezdomnych zwierząt;
4) obligatoryjną sterylizację albo kastrację zwierząt w schroniskach dla zwierząt;
5) poszukiwanie właścicieli dla bezdomnych zwierząt;
6) usypianie ślepych miotów;
7) wskazanie gospodarstwa rolnego w celu zapewnienia miejsca dla zwierząt gospodarskich;
8) zapewnienie całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt.
Zdaniem radnych prokurator nie zauważył, że w czasie podejmowania uchwały przepis brzmiał nieco inaczej. Otóż po nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt katalog spraw, które może uregulować gminny program zapobiegania bezdomności zwierząt ma charakter otwarty (dodano „w szczególności”, Dz.U. z 2016 r. poz. 2102), co oznacza, że nie jest możliwe przekroczenie granic regulacji.
NSA częściowo podzielił te argumenty: owszem, po nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt katalog spraw podlegających uregulowaniu w programie zapobiegania bezdomności zwierząt nie ma charakteru zamkniętego, co wprawdzie nie daje gminie całkowitej dowolności — bo w każdym przypadku jego celem musi być opieka nad zwierzętami bezdomnymi (por. „Czy gmina ma dowolność w pisaniu programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi?”) — ale rzecz jasna mieści się w nim prowadzenie działań edukacyjnych. Nietrafne były także zarzuty odnoszące się do braku konkretnego wskazania gospodarstwa rolnego, ponieważ program zapobiegania bezdomności zwierząt równie dobrze może wskazywać dwie konkretne lokalizacje dla zwierząt gospodarskich.
Niewłaściwie natomiast uregulowano kwestię środków finansowych przeznaczonych na realizację programu: nie wystarczy, że gmina określi łączną kwotę, niezbędne jest bowiem sprecyzowanie sposobu wydatkowania tych pieniędzy (art. 11a ust. 5 uoz). Zdaniem NSA charakter uchybienia — kwestie finansowe stanowią istotny element uchwały — sprawia, że konieczne było uchylenie aktu prawa miejscowego w całości (nie było podstaw do wyłącznie częściowego uchylenia uchwały).