A skoro świat zewnętrzny się już ponoć zaczyna otwierać i być może nasz świat wewnętrzny też się nieco otworzy, to chyba nadarza się dobra okazja napisać kilka słów jak pracują i skąd się biorą psy służbowe Krajowej Administracji Skarbowej?
W krótkich punktach, bo czasu mało:
- jak pracują psy służbowe Krajowej Administracji Skarbowej? psy przede wszystkim mogą być używane do przeszukiwania lokali, także mieszkalnych, innych miejsc i rzeczy, a także przeprowadzania granicznej rewizji towarów, wyrobów i środków przewozowych (art. 64 ustawy o KAS); słowem: pies ma mieć nos, przy pomocy którego ma być w stanie wywąchać czy w samochodzie, bagażu czy paczce nie ma czegoś, czego nie powinno tam być (nie mylić z psami służbowymi Straży Granicznej!);
- podstawowym warunkiem użycia psa w KAS jest przejście szkolenia przez funkcjonariusza-przewodnika, w ramach szkolenia ocenia się m.in. umiejętność nawiązania i utrzymania kontaktu z obcym psem (rozporządzenie w/s kandydatów na przewodników psów służbowych oraz psów służbowych w Służbie Celno-Skarbowej, Dz.U. z 2018 r., poz. 358);
- skąd biorą się psy służbowe Krajowej Administracji Skarbowej? przede wszystkim są kupowane w zewnętrznych hodowlach, natomiast rozmnożenie psa służbowego wymaga uzyskania zgody dyrektora izby administracji skarbowej;
- pies może być kupiony do służby w KAS tylko wówczas, jeśli spełnia określone warunki: musi być w wieku od 12 tygodni do 18 miesięcy, właściwego zdrowia, budowy ciała i kondycji fizycznej (wykluczają psa m.in. stwierdzona dysplazja, wady serca, agresja, etc.), musi mieć predyspozycje do pracy węchowej i pasję do aportowania, mieć zadowalający poziom socjalizacji, a także być odporny na huk i zastraszanie;
- takie czworonogi są szkolone dla osiągnięcia umiejętności w określonym profilu (np. na wyroby tytoniowe, na środki odurzające), a jego przydatność jest corocznie weryfikowana;
- pies służbowy KAS może pracować tylko ze swoim przewodnikiem („któremu został przydzielony”); wyjątkowo, ze względu na co najmniej 6-miesięczną nieobecność przewodnika w służbie, dyrektor izby administracji skarbowej może pozwolić na wykorzystanie psa przez innego funkcjonariusza;
- ba, odnośne przepisy regulują także warunki socjalno-bytowe psa pracującego w KAS: może być wykorzystywany tylko w określonym zakresie temperatur (od -10°C do +25°C), mieć zapewnioną przerwę na czynności fizjologiczne, odpowiednie żywienie i opiekę zdrowotną — zaś na emeryturze zapewniony dom, najlepiej u swojego przewodnika (por. „Jakie życie ma pies służbowy KAS?”);
- w jaki dokładnie sposób pracuje pies służbowy KAS przy przeszukaniu lub rewizji? szczegółowe zasady użycia psów określa rozporządzenie w/s warunków użycia urządzeń technicznych i psów służbowych podczas kontroli oraz sposobu przeprowadzania przeszukania osoby i rewizji bagażu podróżnego (Dz.U. z 2017 r. poz. 381);
- i tak podstawowym warunkiem użycia psów do przeszukania i rewizji przy kontroli celnej wywożonych i przywożonych towarów jest przyspieszenie lub uproszczenie podejmowanych czynności i zmniejszenie ich dolegliwości dla osoby poddanej kontroli;
- natomiast wszystkie podejmowane przy użyciu psów czynności nie mogą powodować szkód oraz zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi — pies służbowy KAS musi być prowadzony na smyczy i w kagańcu;
- natomiast smycz i kaganiec można zdjąć wyjątkowo, jeśli jest to niezbędne dla prawidłowego wykonania czynności, ale nie stwarza niebezpieczeństwa dla otoczenia;
- i na zakończenie: kto ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez psa służbowego? przepisy tej kwestii nie regulują, natomiast nie mam większych wątpliwości, że jeśli szkoda powstała podczas wykonywania zadań, zasadą będzie odpowiedzialność Skarbu Państwa — jako tego, „kto zwierzę chowa albo się nim posługuje” (art. 431 par. 1 kc), być może nawet z modyfikacją wynikającą z par. 2 przepisu; nie będzie natomiast osobistej odpowiedzialności ponosił przewodnik (co najwyżej z tytułu regresu, jeśli KAS wykaże uchybienie w sposobie prowadzenia psa).
Reasumując: widząc węszącego psa służbowego uśmiechnijcie się do niego (głaskać nie trzeba) — być może odwdzięczą się wam w swój niewidzialny sposób :-)