Nie można skazać za przestępstwo, za które oskarżony nie został wydany przez inne państwo

Czy sprawca przestępstwa, który ukrywał się w innym państwie, może być skazany za inne przestępstwo, niż to, za które doszło do ekstradycji? Czy jednak polskie władze są związane decyzją o wydaniu sprawcy pod zarzutem popełnienia określonych czynów? (wyrok Sądu Najwyższego z 27 maja 2020 r., II KK 368/19).


skazanie inne przestępstwo ekstradycja
Ujęcie czysto ilustracyjne (fot. Magdalena Rudak, CC-BY-SA 3.0)

Orzeczenie dotyczyło mężczyzny prawomocnie skazanego na 2 lata więzienia za paserstwo 3 określonych samochodów (art. 291 par. 1 kk). Po popełnieniu przestępstwa oskarżony ukrywał się w Serbii, ale został aresztowany i wydany polskim władzom — za paserstwo, ale za inne konkretne czyny, niż będące przedmiotem postępowania — zaś serbskie władze zastrzegły, że mężczyzna nie może być ścigany ani skazany za inne przestępstwa, niż te, co do których dokonano ekstradycji (tzw. zasada specjalności).
Cztery lata po wydaniu wyroku (karę 2 lat więzienia mężczyzna zaczął odbywać w 2016 r.) skargę kasacyjną na korzyść oskarżonego wniósł Prokurator Generalny, którego zdaniem doszło do skazania za przestępstwo, które nie było objęte procedurą ekstradycyjną (zaś nawet jeśli doszło do późniejszego samowolnego opuszczenia kraju, to na przeszkodzie zastosowania art. 599 kpk stał brak wymaganego pouczenia.

art. 596 kpk
Osoba wydana nie może być bez zgody państwa wydającego ścigana, skazana ani pozbawiona wolności w celu wykonania kary za inne przestępstwo popełnione przed dniem wydania niż to, w związku z którym nastąpiło wydanie.

Sąd Najwyższy podzielił te argumenty: mężczyzna został wydany przez władze Serbii celem ścigania za przestępstwa określone w art. 291 par. 1 kk, ale za inne niż objęte wyrokiem — zaś przy ekstradycji zastrzeżono, że nie może dojść do ścigania ani skazania wydanego za inne przestępstwa. Tymczasem sąd prowadził dalej postępowanie także odnośnie czynów, za które oskarżony nie został wydany — bez uzyskania uzupełniającej zgody.

art. 14 ust. 1 Europejskiej konwencji o ekstradycji (Dz.U. z 1994 r. nr 70 poz. 307)
Osoba wydana nie będzie ścigana, skazana ani też pozbawiona wolności w celu wykonania kary lub zastosowania środka zabezpieczającego ani też poddana jakimkolwiek innym ograniczeniom wolności osobistej za jakiekolwiek przestępstwo popełnione przed wydaniem, inne niż to, w związku z którym nastąpiło wydanie, z wyjątkiem następujących wypadków:
a) jeżeli Strona, która ją wydała, wyrazi na to zgodę. W tym celu sporządza się wniosek, do którego dołącza się dokumenty określone w artykule 12, oraz protokół zawierający oświadczenia osoby wydanej dotyczące danego przestępstwa. Zgoda zostanie wyrażona, jeżeli przestępstwo, w związku z którym wnosi się o nią, stanowi samo podstawę do wydania na mocy niniejszej konwencji;
b) jeżeli, mając ku temu możliwość, osoba wydana nie opuściła w ciągu 45 dni od daty jej ostatecznego zwolnienia terytorium Strony, której została wydana, lub po jego opuszczeniu powróciła na nie.

Owszem, zasada specjalności jest wyłączona jeśli sprawca samowolnie, z nieusprawiedliwionej przyczyny, opuści terytorium RP (art. 599 kpk, art. 14 ust. 1 lit. b Europejskiej konwencji o ekstradycji) — jednak pod warunkiem uprzedniego pouczenia przez sąd o skutkach i konsekwencjach takiego wyjazdu (art. 16 par. 1 kpk), a także przekroczenia ściśle określonego terminu, co nie miało miejsca.

W ocenie SN oznacza to, że w sprawie zachodzi bezwzględna przesłanka odszkodowawcza skutkująca uchyleniem orzeczenia (art. 439 par. 1 pkt 9 kpk) i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji — i taki też wyrok został wydany.

subskrybuj
Powiadom o
guest

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

2 komentarzy
Oldest
Newest
Inline Feedbacks
zerknij na wszystkie komentarze
2
0
komentarze są tam :-)x