Czy przeciwwskazania lekarskie do pracy na określonym stanowisku są uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę? Jeśli pracownik uległ wypadkowi w pracy, po czym był na długotrwałym zwolnieniu lekarskim — a na koniec się okazało, że stan zdrowia nie pozwala mu na dalsze zatrudnienie?
wyrok SR w Łomży z 17 lipca 2020 r. (IV P 20/20)
Przeciwwskazanie lekarskie do wykonywania choćby jednego obowiązku na zajmowanym stanowisku pracy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę.
Orzeczenie dotyczyło odwołania pracownicy zwolnionej z pracy ze względu na niezdolność do pracy — po uzyskaniu negatywnego zaświadczenia lekarza, który wykluczył dalszą możliwość wykonywania pracy na wysokościach ze względu na stan zdrowia. Zdaniem kobiety pracodawca wypowiedział jej umowę w ramach reperkusji za wypadek przy pracy, do którego doszło po tym jak przełożony kazał jej wejść na drabinę, co nigdy nie leżało w jej obowiązkach jako pomocy produkcyjnej (bo wcześniej nie musiała sprzątać tak wysoko).
Pozwany pracodawca wyjaśnił, że powódka zatrudniona na stanowisku „pomocy produkcyjnej, tj. sprzątaczki”, spadła z drabiny podczas sprzątania; zdarzenie zakwalifikowano jako wypadek przy pracy; skierowanie kobiety na badanie przez lekarza medycyny pracy nie było szykaną, bo przecież jest to prawnym obowiązkiem po ponad 30-dniowym zwolnieniu. A ponieważ w orzeczeniu lekarskim stwierdzono przeciwwskazania do wykonywania tego typu pracy, nie było też możliwości zatrudnienia kobiety na innym stanowisku — pracodawca był zmuszony do rozwiązania stosunku pracy. Taka przyczyna wypowiedzenia była usprawiedliwiona, prawdziwa i zgodna z prawem.
art. 229 par. 4 kodeksu pracy
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
Sąd przypomniał, iż warunkiem podjęcia i kontynuacji pracy jest pozytywny wynik okresowych, a po przeszło 30-dniowej chorobie, kontrolnych badań lekarskich (art. 229 par. 2 kp). Pracodawca nie ma prawa dopuścić do wykonywania określonej pracy osoby, w przypadku której lekarz stwierdził przeciwwskazania — jest to wystarczającą przesłanką do wypowiedzenia umowy o pracę. Pracodawca nie jest przy tym zobowiązany do zaoferowania pracownikowi innej odpowiedniej pracy, chyba że taki obowiązek wynika z przepisu prawa (wyrok SN z 12 stycznia 1998 r., I PKN 466/97). W orzecznictwie przyjmuje się także, iż przeciwwskazania lekarskie uzasadniają rozwiązanie stosunku pracy, nawet jeśli dotyczą tylko jednego obowiązku na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok SN z 16 grudnia 1999 r., I PKN 469/99).
Pozwana firma prowadzi produkcję w wysokich pomieszczeniach, a osoby sprzątające korzystają z drabin i wysięgników — zaś zwolnienie jednej osoby z obowiązków sprzątania na wysokości mogłoby stanowić dyskryminację innych pracowników, a także utrudniać organizację pracy (bo przełożony musiałby wyznaczać powódce tylko prace niewymagające korzystania z drabin). Wszyscy inni pracownicy uzyskali zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na wysokości — co oznacza, że pracodawca miał podstawy do rozwiązania stosunku pracy, zatem wypowiedzenie nie może być uznane za sprzeczne z prawem.