Zmiana organizacji ruchu na drodze — zakaz wjazdu ciężarówek — nie może wynikać z arbitralnych przekonań urzędu

Czy zmiana organizacji ruchu na drodze publicznej powinna uwzględniać interesy przedsiębiorców, którzy prowadzą przy niej działalność gospodarczą? Czy ograniczenie dopuszczalnego tonażu pojazdów może wynikać tylko z nośności nawierzchni, czy także z charakteru ruchu? Czy urząd powinien dokładnie przedstawić argumenty za wprowadzeniem określonego organizacji ruchu, czy może to uczynić bazując na niesprecyzowanych przesłankach?


zmiana organizacji ruchu drodze
Zmiana organizacji ruchu na drodze publicznej — wprowadzenie zakazu ruchu ciężkich pojazdów — wymaga zarówno uwzględnienia parametrów nawierzchni, ale też interesu społecznego (fot. Olgierd Rudak, CC-BY-SA 3.0)

nieprawomocny wyrok WSA w Poznaniu z 14 stycznia 2021 r. (IV SA/Po 1127/20)
Uzasadnienie projektu zmiany stałej organizacji ruchu na skutek zastosowania znaku B-18 powinno w sposób jasny i przekonywujący przedstawiać motywy przemawiające za wprowadzeniem proponowanych zmian, zwłaszcza, że zmiany te dotyczą zakazu poruszania się po drodze pojazdów o określonym tonażu i wprost godzą w interes podmiotów wykonujących transport tymi pojazdami. Ograniczenie takie jest dopuszczalne, jednak nie może być uznaniowe ani arbitralne, dlatego też w dokumentacji projektowej należy umotywować zasadność wprowadzonych zmian związanych z ograniczeniem ruchu.

Sprawa dotyczyła skargi na zmianę organizacji ruchu na kilku drogach osiedlowych, na których wprowadzono zakaz wjazdu pojazdów o masie całkowitej powyżej 7 ton.
Zdaniem skarżącego zatwierdzenie projektu organizacji ruchu stanowiło nastąpiło z naruszeniem przepisów, które wymagają uwzględnienia charakterystyki drogi i ruchu. Tymczasem urząd nie wziął pod uwagę, że od lat prowadzi tam gospodarstwo rolne, z jego budynku wywożone są jego produkty, przyjęte dane o nośności drogi są gołosłowne, nie przeprowadzono bowiem badań, które wykazałyby szkodliwość pojazdów o takim tonażu dla nawierzchni. Zgodnie z przepisami znak drogowy B-18 może być ustawiony po wnikliwej analizie skutków — nie wystarczy lakoniczne stwierdzenie, że nawierzchnia ulega niszczeniu — zaś wskazana na znaku dopuszczalna DMC pojazdów powinna odpowiadać rzeczywistej nośności drogi. Zakaz wjazdu pojazdów ciężarowych skutkuje naruszeniem konstytucyjnej zasady społecznej gospodarki rynkowej, prowadził do ograniczenia wolności działalności gospodarczej oraz dyskryminacji.

par. 5 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia MI w/s szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. z 2017 r. poz. 784)
Projekt organizacji ruchu powinien zawierać:
5) opis techniczny zawierający charakterystykę drogi i ruchu na drodze, a w przypadku organizacji ruchu związanej z robotami prowadzonymi w pasie drogowym — opis występujących zagrożeń lub utrudnień; przy robotach prowadzonych w dwóch lub więcej etapach opis powinien zawierać zakres planowanych robót dla każdego etapu i stan pasa drogowego po zrealizowaniu etapu robót;

W ocenie starosty wprowadzone na wniosek Zarządu Dróg i Zieleni zmiany rzeczywiście dotykały zlokalizowanej w tamtym rejonie hurtowni, do której towar dostarcza się pełnowymiarowymi zestawami ciężarowymi, sęk jednak w tym, że prowadzona działalność jest niezgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a drogi nieprzystosowane do ruchu takich pojazdów. Celem organizacji ruchu jest zapewnienie bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom ruchu drogowego, kluczowym czynnikiem są potrzeby społeczności lokalnej — nie można więc pomijać, że osiedlowe uliczki są ciągami pieszo-jezdnymi (bez chodników), utwardzonymi betonową kostką, na której dominuje ruch pojazdów o DMC do 3,5 tony, co oznacza, że należy ograniczać ruch ciężarówek.

pkt 3.2.19 załącznika nr 1 do rozporządzenia MI w/s szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. z 2019 r. poz. 2311)
Znak B-18 „zakaz wjazdu pojazdów o rzeczywistej masie całkowitej ponad … t” (rys. 3.2.19.1) stosuje się przed odcinkami dróg, których nośność jest niewystarczająca dla przejazdu pojazdów dopuszczonych do ruchu bez ograniczeń. Na znaku podaje się wartość wynikającą z rzeczywistej nośności obiektu lub drogi. (…)

Wojewódzki Sąd Administracyjny przypomniał, że akt prawa miejscowego zatwierdzający organizację ruchu (art. 10 ust. 4-6 pord) jest aktem władztwa publicznego i podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego (uchwała NSA z 26 czerwca 2014 r., I OPS 14/13). Warunkiem zaskarżenia aktu organu jednostki samorządowej z zakresu administracji publicznej jest wykazanie przesłanki w postaci naruszenia interesu prawnego — skarga tego rodzaju nie jest skargą powszechną, a więc sąd ma obowiązek zbadać legitymację procesową skarżącego (zbadać czy organizacja ruchu realnie i aktualnie dotyka interesu prawnego strony).
Źródłem interesu prawnego w odniesieniu do zatwierdzenia organizacji ruchu nie może być samo prawo do korzystania z drogi publicznej — bo prowadziłoby to do wniosku, że właściwie każdy mógłby skarżyć organizację ruchu na dowolnej drodze — zaś w orzecznictwie utrwalił się pogląd, iż krąg uprawnionych powinien być weryfikowany w każdej sprawie. Skarżący powołał się na to, że na nieruchomości, do której dojazd przebiega drogą objętej zakazem wjazdu pojazdów o DMC>7 ton prowadzi działalność rolną, dojeżdżają do niego odbiorcy, zatem ograniczenie ruchu ciężarówek miałoby wpływ na jego interesy — jest to wystarczający argument, iż legitymacja mu przysługuje.

Odnosząc się do skargi merytorycznie WSA stwierdził, że zatwierdzenie zmiany organizacji ruchu na drodze publicznej wymaga dokonania analizy dokumentacji, w tym opisu technicznego określającego charakterystykę drogi i ruchu na drodze. Dopiero w oparciu o te przesłanki można podejmować decyzję o umieszczeniu określonych znaków drogowych, w tym zakazujących wjazdu pojazdów o określonej masie. Podobnie rzecz jest uregulowana w rozporządzeniu w/s warunków technicznych znaków drogowych, zgodnie z którym „znaki zakazu jako ograniczające swobodę korzystania z dróg powinny być umieszczone po wnikliwej analizie skutków, jakie powodują dla uczestników ruchu” (pkt 3.1.1). W przypadku znaków ograniczających ruch ciężkich aut przesłanką może być zarówno niedostateczna nośność drogi, jak i istnienie przy niej zabytku lub innego budynku, dla którego wstrząsy mogą być szkodliwe.
Oznacza to, że zmiana organizacji ruchu na drodze wymaga uwzględnienia parametrów danej drogi, jej stanu, nośności, natężenia ruchu drogowego ale także rozważenia proporcji pomiędzy interesem indywidualnym a interesem społecznym — okoliczności te powinny wynikać z dokumentacji projektowej. Tymczasem z przedstawionej przez starostę dokumentacji nie wynika, iżby urząd należycie rozważył konieczność wprowadzenia zmian polegających na ustawieniu znaku B-18: brakuje analizy skutków zarówno dla uczestników ruchu, jak i dla interesu publicznego, nie odwołano się do analiz czy ekspertyz technicznych, z których wynikałoby, że istnieje konieczność ograniczenia ruchu maszyn o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 7 ton. Owszem, opisano rodzaj nawierzchni, ale zapomniano o wyjaśnieniu jak przekłada się ona na nośność drogi i jej stan techniczny — co oznacza, że urząd przyjął dowolne stanowisko w sposób arbitralny.
Tego rodzaju wada projektu uniemożliwia jego zgodne z prawem zatwierdzenie, co czyni skargę zasadną — stąd też WSA orzekł, iż zakwestionowany akt został wydany z naruszeniem prawa (art. 147 par. 1 ppsa — stwierdzenie nieważności wykluczał upływ 1 roku od podjęcia aktu, art. 82 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym).

subskrybuj
Powiadom o
guest

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

15 komentarzy
Oldest
Newest
Inline Feedbacks
zerknij na wszystkie komentarze
15
0
komentarze są tam :-)x