Czy orzekając wobec oskarżonego karę ograniczenia wolności sąd może ograniczyć się w sentencji do takiego sformułowania? Czy jednak wyrok powinien określać sposób wykonania kary, bo w przeciwnym razie orzeczenia takiego nie da się wykonać? (wyrok Sądu Najwyższego z 23 marca 2021 r., V KK 81/21).
Sprawa dotyczyła kobiety uznanej winną posiadania 0,70 gramów amfetaminy, za co sąd wymierzył jej karę 4 miesięcy ograniczenia wolności (a to na podstawie art. 37a kk) — nie określając jednak sposobu wykonania kary. Wydany w I instancji wyrok nie został zaskarżony i się uprawomocnił.
art. 34 par. 1a kodeksu karnego
Kara ograniczenia wolności polega na:
1) obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne;
4) potrąceniu od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd.
We wniesionej na niekorzyść kasacji prokurator generalny zarzucił, że wskazanie, iż wyrok wskazujący tylko czas trwania kary ograniczenia wolności — ale bez określenia sposobu jej wykonania — narusza przepisy kodeksu karnego, a także jest niewykonalny.
art. 35 par. 1-2 kodeksu karnego
§ 1. Nieodpłatna, kontrolowana praca na cele społeczne jest wykonywana w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym.
§ 2. Potrącenie wynagrodzenia za pracę może być orzeczone wobec osoby zatrudnionej; w okresie, na jaki zostało orzeczone potrącenie, skazany nie może rozwiązać bez zgody sądu stosunku pracy.
Sąd Najwyższy podzielił te zarzuty: co do zasady kara ograniczenia wolności powinna trwać od 1 miesiąca do 2 lat (art. 34 par. 1 kk), natomiast wyrok orzekający taki rodzaj kary powinien określać także sposób jej wykonania:
- poprzez wykonywanie nieodpłatnej pracy na cele społeczne — od 20 do 40 godzin miesięcznie, lub
- poprzez potrącenie określonej kwoty na cele społeczne z wynagrodzenia skazanego — od 10 do 25% miesięcznie.
Wyrok orzekający karę ograniczenia wolności, ale nie określający sposobu jej wykonania przez oskarżonego jest wadliwy, zaś uchybienia tego nie sposób usunąć w toku postępowania wykonawczego.
W konsekwencji oznaczało to konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze i zwrotu sprawy do I instancji — sąd będzie musiał dokładnie określić sposób jego wykonania.