Utrzymywanie cmentarzy wyznaniowych nie jest zadaniem publicznym (a więc związki wyznaniowe nie muszą informować o swoich wydatkach)

Czy można domagać się udzielenia dostępu do informacji dotyczących wydatków ponoszonych przez związki wyznaniowe na miejsca pochówku? Czy jednak utrzymywanie cmentarzy wyznaniowych nie jest zadaniem publicznym, lecz sferą prywatną — zatem nie podlega przepisom o udostępnianiu informacji publicznych?

nieprawomocny wyrok WSA w Poznaniu z 4 marca 2021 r. (IV SAB/Po 148/20)
1) Warunkiem powstania po stronie niepaństwowego podmiotu obowiązku udzielenia informacji jest realizacja na podstawie statutu lub ustawy zadania, o których mówi art. 4 ust. 1 udip.

2) Zadaniem publicznym nie jest zakładanie, rozszerzanie i utrzymywanie cmentarzy wyznaniowych.

Sprawa dotyczyła przesłanego przez „przewodniczącego” Żydowskiej Komisji Śledczej (nie linkuję do niczego, ale wystarczy wpisać w wyszukiwarkę…) do gminy wyznaniowej żydowskiej, w trybie przepisów o udostępnianiu informacji publicznej, pytań dotyczących cmentarzy, miejsc pochówku i miejsc martyrologii na terenie gminy, a także wysokości przeznaczonych na te cele środków finansowych — a to na potrzeby sporządzenia sprawozdania z obowiązku dbałości o te miejsca. W odpowiedzi gmina poprosiła o przesłanie dokumentów dotyczących statusu Komisji Śledczej…

art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej
Obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:
1) organy władzy publicznej;
2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych;
3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa;
4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego;
5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

…a do sądu trafiła skarga na bezczynność, której autor stwierdził, że wniosek dotyczył „majątku publicznego”, czyli takiego, który niezależnie od kwestii własnościowych jest przeznaczony do realizacji zadań publicznych i ma związek z celami publicznymi (a więc nie może być błędnie traktowany jako „mienie publiczne”) — zaś wszystko to są przecież „zadania publiczne”, które są szerszym pojęciem niż „zadania władzy publicznej”.
Zdaniem gminy może ona być podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej — ale o tyle, o ile wykonuje zadania publiczne lub dysponuje majątkiem publicznym; skoro jednak nie wykonuje i nie dysponuje (jej majątek jest majątkiem członków), nie dostała na wskazane cele żadnych dotacji czy subwencji, to nie jest podmiotem zobowiązanym do udzielenia odpowiedzi — zaś próba zaspokojenia prywatnych potrzeb, w tym „potrzeb śledczych „bliżej nieokreślonej „żydowskiej komisji śledczej”” stanowi przykład nadużycia prawa do informacji publicznej (dla jasności: poproszony przez sąd o wyjaśnienie ambarasu wnioskodawca wyjaśnił, że skargę wnosi w imieniu własnym, jako osoba fizyczna).

Odnosząc się do skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny przypomniał, iż — niezależnie od tego czy wniosek składała Żydowska Komisja Śledcza, czy jej „przewodniczący” — od osoby wykonującej prawo do informacji publicznej nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego (art. 2 ust. 2 udip). Oznacza to, że skarga jest dopuszczalna, zaś skarżący jest legitymowany czynnie w sprawie.
Rację ma także skarżący, że pojęcie „zadania publicznego” (art. 4 ust. 1 udip) ma szerszy zakres niż „zadania władzy publicznej” (art. 61 ust. 1 Konstytucji RP): to pierwsze pojęcie nie odnosi się do podmiotu odpowiedzialnego za ich wykonywanie, w szczególności nie muszą być to organy władzy. Zadaniem publicznym jest każde zadanie, które jest powszechne i użyteczne dla ogółu, wiąże się z realizacją „podstawowych publicznych praw podmiotowych” obywateli

art. 2 ust. 2 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych
Utrzymanie cmentarzy wyznaniowych i zarządzanie nimi należy do związków wyznaniowych.

…nie oznacza to jednak, iżby gmina wyznaniowa żydowska zaliczała się do podmiotów zobowiązanych do udostępniania informacji publicznej. Gmina zrzesza pełnoletnie osoby wyznania mojżeszowego, obywatelstwa polskiego i zamieszkującego terytorium RP, posiada osobowość prawną, może być podmiotem prawa własności i może swobodnie zarządzać swym majątkiem, zaś w w swoich sprawach rządzą się własnym prawem wewnętrznym — co oznacza, iż nie jest „władzą publiczną”. Owszem, podmiot prywatny też może podlegać przepisom o udostępnianiu informacji publicznej, jednakże wyłącznie wówczas, gdy wykonuje zadania publiczne lub dysponuje majątkiem publicznym — a tymczasem utrzymywanie cmentarzy wyznaniowych leży wyłącznie w gestii odnośnych związków wyznaniowych, przeto nie stanowi zadania publicznego (wyrok NSA z 4 grudnia 2020 r., I OSK 125/19). Wyjątkiem jest sytuacja gdy w danej miejscowości nie ma cmentarza komunalnego, co zobowiązuje zarząd cmentarza wyznaniowego do umożliwienia pochówku osób także innego wyznania i niewierzących — prawo do godnego pochówku jest zadaniem publicznym, zatem administrator takiego cmentarza jest zobowiązany do udzielenia informacji publicznej w zakresie związanym z jego wykonywaniem. W przypadku tej gminy wyznaniowej żydowskiej sytuacja taka jednak nie zachodziła.

Sumarycznie oznacza to, że żądanie nie dotyczyło sprawy publicznej, lecz sfery prywatnej, niezwiązanej z działalnością państwa — zatem było bezzasadne, czego skutkiem jest także oddalenie skargi na bezczynność.

subskrybuj
Powiadom o
guest

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

2 komentarzy
Oldest
Newest
Inline Feedbacks
zerknij na wszystkie komentarze
2
0
komentarze są tam :-)x