Serial o elektromobilności doręczeń nie byłby pełen, gdybym nie pokusił się choćby o próbę napomknięcia o praktycznej stronie wielkiej reformy… czyli jak wyglądać będą doręczenia elektroniczne w postępowaniu administracyjnym — i jak ustawa o doręczeniach elektronicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2320) zmieniła kodeks postępowania administracyjnego.
Krótko i w punktach, bo kto musi i tak sięgnie do źródła:
- postępowanie administracyjne odzyskało formę pisemną: znowelizowane przepisy kpa wskazują, że wszelkie sprawy należy „prowadzić i załatwiać na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej”; elektromobilność postępowania administracyjnego sprzyja takim nowalijkom jak „pisma generowane automatycznie”, które nie wymagają one podpisu urzędnika, wystarczająca będzie kwalifikowana pieczęć elektroniczna organu;
art. 14 § 1a kodeksu postępowania administracyjnego
Sprawy należy prowadzić i załatwiać na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej. Pisma utrwalone w postaci papierowej opatruje się podpisem własnoręcznym. Pisma utrwalone w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym lub kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną organu administracji publicznej ze wskazaniem w treści pisma osoby opatrującej pismo pieczęcią.
- dla jasności: taka zasada ogólna postępowania przesądza, że „na piśmie” obejmuje także postać elektroniczną — zatem pozostawienie zwrotu „na piśmie” i usunięcie „w formie elektronicznej” nie oznacza, że dana czynność wymaga formy pisemno-papierowej (np. ustanowienie pełnomocnika, art. 33 kpa, wezwanie do udziału w czynnościach, art. 50 kpa, ugody administracyjnej, art. 117 kpa, upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych, art. 268a kpa, etc., etc.);
- i tu chyba od razu warto przeskoczyć do przepisu, w myśl którego wszystkie podania można wnosić „na piśmie” — jeśli ma ono postać elektroniczną, na adres do doręczeń elektronicznych; jeśli istnieje ustalony wzór e-podania, powinnością strony jest przekazanie danych w ustalonym formacie
- co istotne: podania wniesione na adres poczty elektronicznej urzędu pozostawia się bez rozpoznania, chyba że istnieje przepis szczególny nakazujący ich rozpatrzenie;
art. 63 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego
Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) wnosi się na piśmie, za pomocą telefaksu lub ustnie do protokołu. Podania utrwalone w postaci elektronicznej wnosi się na adres do doręczeń elektronicznych. Jeżeli przepisy odrębne nie stanowią inaczej, podania wniesione na adres poczty elektronicznej organu administracji publicznej pozostawia się bez rozpoznania.
- jakby ktoś się martwił, że doręczenie hybrydowe może zająć troszkę czasu — tego okresu nie wlicza się do ustawowych terminów załatwiania spraw, a więc czas przekształcania korespondencji nie uzasadnia ponaglenia (art. 35 par. 5 kpa);
- skoro w postępowaniu administracyjnym mają mieć zastosowania doręczenia elektroniczne — zasadniczym trybem doręczeń pism pochodzących od organów jest doręczenie na adres do doręczeń elektronicznych;
art. 39 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego
Organ administracji publicznej doręcza pisma na adres do doręczeń elektronicznych, o którym mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych, zwany dalej „adresem do doręczeń elektronicznych”, chyba że doręczenie następuje w siedzibie organu.
- doręczenie hybrydowe lub poprzez gońca jest wyjątkiem — doręczenie rejestrowaną przesyłką pocztową jest wyjątkiem od wyjątku (art. 39 par. 2-3 kpa);
- ustawa precyzuje, że doręczenie elektroniczne następuje na adres (i) wpisany do bazy adresów elektronicznych strony; (ii) adres pełnomocnika wskazany w podaniu; lub (iii) adres powiązany z usługą kwalifikowaną, z którego przyszło podanie, o ile strona lub uczestnik nie ma jakiegoś adresu wpisanego do bazy (jeśli dobrze rozumiem art. 39(1) pkt 2 kpa: jeśli jakiś adres strony jest wpisany w bazie, to organ tam przesyła korespondencję… co jest o tyle ciekawe, że wiąże się to z obowiązkiem przeprowadzenia pewnych „poszukiwań” tego adresu — i ryzykiem błędnego ustalenia adresata);
- dla jasności: nawet elektromobilność doręczeń w postępowaniu administracyjnym nie oznacza, że adresat może chować głowę w piasek — nawet brak podjęcia e-przesyłki będzie wiązał się ze skutecznym doręczeniem (art 39(4) kpa w zw. z art. 42 edo), co przekłada się także na potwierdzenie odbioru (art. 46 kpa);
- ważne: termin pisma wysłanego na adres do doręczeń elektronicznych uważa się za zachowany, jeśli nadawca otrzymał dowód jego otrzymania (art. 57 par. 5 ust. 1 kpa) — dowód otrzymania korespondencji wystawiany jest w innym terminie w przypadku podmiotów publicznych i niepublicznych (art. 41 edo);
Od kiedy należy stosować doręczenia elektroniczne w postępowaniu administracyjnym? Nie od razu, miły, nie od razu, albowiem:
- ustawa o doręczeniach elektronicznych weszła w życie 5 października 2021 r., tego samego dnia weszły w życie znowelizowane przepisy kodeksu postępowania administracyjnego (art. 165 ude);
- jednak daty stosowania przepisów „w zakresie doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej” różnią się w przypadku różnych organów (najbliższym terminem jest 5 lipca 2022 r., kiedy wdrożyć PURDE i PUH muszą m.in. organy administracji rządowej, organy władzy publicznej, ZUS, KRUS i NFZ, art. 155 ust. 1 ude), ale już samorządówka na elektromobilność doręczeń musi przejść dopiero 1 stycznia 2024 r. (a na PUH dopiero 1 października 2029 r.);
- dla jasności: ePUAP nie znika dopiero 30 września 2029 r. (art. 148 ude) — natomiast do dnia „zaistnienia obowiązku stosowania” doręczeń elektronicznych nadal będzie można przesyłać sobie korespondencję via ePUAP (art. 147 ude), a do doręczeń nadal stosować będzie się niektóre przepisy kpa (art. 158 ude)…
…co gwarantuje odpowiedni poziom mętliku, bym jeszcze nie raz miał okazję omówić na tutejszych łamach jakiś ciekawy wyroczek WSA czy NSA….
a