Czy symbol chronionego oznaczenia geograficznego może być zarejestrowany jako element znaku towarowego? Czy jednak jako symbol urzędowy korzysta z ochrony uniemożliwiającej wykorzystanie jego, choćby przedsiębiorca był uprawniony do oznaczania swoich wyrobów jako ChOG? Garść ciekawych wskazówek znajdziemy we wczorajszym orzeczeniu Sądu UE (wyrok Sądu UE z 1 grudnia 2021 r., T-700-20).
Sprawa zaczęła się od złożonego w EUIPO przez austriackiego przedsiębiorcę zgłoszenia unijnego znaku towarowego przeznaczonego do oznaczania „styryjskiego oleju z dyni”. Urząd uwzględnił wniosek i znak towarowy zarejestrował (nr 010108454).
art. 7 ust. 1 lit. i-j) rozporządzenia nr 2017/1001 w/s znaku towarowego Unii Europejskiej
Bezwzględne podstawy odmowy rejestracji
1. Nie są rejestrowane:
h) znaki towarowe, na które właściwe władze nie wydały zezwolenia, których odmowa rejestracji następuje na podstawie art. 6ter konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej (zwanej dalej „konwencją paryską”);
i) znaki towarowe, które zawierają odznaki, godła lub herby, inne niż określone w art. 6ter konwencji paryskiej i które są przedmiotem szczególnego interesu publicznego, chyba że na ich rejestrację uzyskano zezwolenie właściwych władz;
j) znaki towarowe, które są wyłączone z rejestracji na podstawie przepisów prawa Unii lub prawa krajowego, lub umów międzynarodowych, których Unia lub dane państwo członkowskie jest stroną, przewidujących ochronę nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych;
art. 59 ust. 1 lit. a)
Bezwzględne podstawy unieważnienia
Unijny znak towarowy podlega unieważnieniu na podstawie wniosku do Urzędu lub roszczenia wzajemnego w postępowaniu w sprawie naruszenia:
a) w przypadku gdy unijny znak towarowy został zarejestrowany z naruszeniem przepisów art. 7;
Po kilku latach o unieważnienie znaku wystąpiła regionalna izba rolnicza i leśna w Styrii, której zdaniem wykorzystano w nim unijny symbol chronionego oznaczenia geograficznego ustanowionego na podstawie rozporządzenia nr 1151/2012 w/s systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych, przez co znak został zarejestrowany mimo wystąpienia bezwzględnej podstawy odmowy rejestracji (dla jasności: chodzi o to żółto-niebieskie zębate kółeczko).
EUIPO uwzględnił te zarzuty i unieważnił prawa do znaku towarowego, jednak zdaniem przedsiębiorcy ochrona godeł i symboli obejmuje tylko przypadki, w których może dojść do wprowadzenia w błąd odbiorcy, zaś zakaz wykorzystywania urzędowych oznaczeń nie obejmuje sytuacji, w której stanowi ono wyłącznie element znaku towarowego.
Odnosząc się do argumentów stron Sądu UE przypomniał, iż oznaczenie (oznaka, godło, herb) nie może być wykorzystany jako znak towarowy jeśli jest przedmiotem szczególnego interesu publicznego, a właściwy organ nie wydał zezwolenia na jego rejestrację. Dodatkowym warunkiem udzielenia ochrony jest także, by rozpatrywany jako całość znak towarowy zawierający ów symbol nie rodził ryzyka wprowadzenia w błąd odbiorców co do związku między przedsiębiorcą a organizacją, bądź nie sugerował, iż cieszy się on aprobatą lub korzysta z gwarancji udzielonych przez ową organizację.
W ocenie sądu EUIPO nie zbadał w sposób należyty czy zakwestionowany symbol chronionego oznaczenia geograficznego wpleciony w znak towarowy. Ograniczono się do stwierdzenia, że symbol wynika z prawodawstwa europejskiego, służy do oznaczania określonych kategorii produktów żywnościowych — z czego ma wynikać interes publiczny — a także do stwierdzenia, iż przedsiębiorca nie uzyskał zgody na wykorzystanie oznaczenia podczas rejestracji znaku towarowego.
Rzecz jasna nie budzi wątpliwości, że symbol ChOG spełnia szereg tych warunków: jego ochrona jest przedmiotem szczególnego interesu publicznego, może być umieszczany wyłącznie na produktach, które mogą nosić to miano — jednakże braku innej przesłanki wykorzystania oznaczenia jako elementu znaku towarowego nie można domniemywać: obowiązkiem urzędu było ją ustalić, biorąc pod uwagę także ocenę czy rejestracja spornego znaku towarowego mogłaby służyć uprawnionemu do zakazywania użycia symbolu we własnej działalności (dla oznaczania własnych towarów).
Z tego względu Sąd UE uchylił zaskarżoną decyzję, zatem EUIPO będzie musiał raz jeszcze pochylić się nad sprawą — zaś w ostatnim akapicie tego tekstu zwracam uwagę, że nieuprawnione („oszukańcze”) posługiwanie się symbolem chronionego oznaczenia geograficznego stanowi czyn nieuczciwej konkurencji (art. 3 ust. 2 uznk, art. 8 uznk).
(Natomiast nieco bardziej zabawne jest, że urząd początkowo zgodził się na zarejestrowanie takiego znaku towarowego — bo przecież skoro jest to bezwzględna przesłanka odmowy, to sprawa powinna ewentualnie trafić do sądu już na etapie rejestracji.)