A skoro o proponowanej — dość wąskiej (w porównaniu z wcześniejszym stanem prawnym) — liście ras psów stosowanych w ratownictwie PSP pisałem na etapie projektu, nie widzę przeszkód by skrobnąć kilka słów po opublikowaniu finalnego aktu w Dzienniku Ustaw (rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 28 grudnia 2021 r. w sprawie psów używanych w akcjach ratowniczych, Dz.U. z 2022 r. poz. 20).
Krótko i na temat, w punktach:
- zasadniczo psy ratownicze PSP „wybiera się” spośród ras zarejestrowanych w Międzynarodowej Federacji Kynologicznej (FCI);
- generalnie rozporządzenie wylicza 19 psich ras, które mogą być używane w ratownictwie;
par. 5 ust. 2 rozporządzenia w/s psów używanych w akcjach ratowniczych
Ustala się następujące rasy psów ratowniczych:
1) labrador retriever;
2) golden retriever;
3) flat coated retriever;
4) nova scotia duck tolling retriever;
5) chesapeake bay retriever;
6) owczarek niemiecki;
7) owczarek holenderski;
8) owczarek belgijski;
9) border collie;
10) airedale terrier;
11) sznaucer średni;
12) sznaucer olbrzym;
13) springer spaniel walijski;
14) owczarek australijski;
15) owczarek francuski;
16) australian cattle dog;
17) biały owczarek szwajcarski;
18) wyżeł niemiecki;
19) berneński pies pasterski.
- dla przypomnienia: wcześniejsze przepisy zawierały listę 25 ras, natomiast na etapie projektu było ich zaledwie 14 — różnice polegają jednak m.in. na tym, że aktualnie jest wpisany po prostu „owczarek belgijski”, podczas gdy projekt dopuszczał wyłącznie odmiany malinois i „tervuerren” (sic! ten błąd był także w rozporządzeniu z 2012 r.) — wcześniej na liście była też odmiana groenendael — co oznacza, że z nowych przepisów cieszą się przewodnicy lakenoisów (pozdro dla kumatych — bo ja takowego chyba tylko raz na oczy własne widziałem);
- z ciekawostek: dopiero w aktualnym stanie prawnym rasą wprost dopuszczaną do ratownictwa PSP jest owczarek australijski (nie było go ani dotąd, ani w projekcie) — no a skoro bezprzymiotnikowy, to z pewnością zarówno w odmianie amerykańskiej, jak i kelpie (analogicznie w przypadku owczarków francuskich — briardów i beauceronów);
- (a skoro bardzo mi się spodobały owczarki holenderskie, to mogę tylko dodać, że ta rasa zawsze były typowane do ratownictwa — także bez dodatkowego sprecyzowania odmiany);
- czy fakt, że w rozporządzeniu pojawiły się określone rasy psów ratowniczych — takie, których wrodzone cechy pozwalają przypuszczać, że będą się nadawały do pracy na gruzach czy w terenie — oznacza, że inny pies nie może pracować w straży pożarnej? otóż nie, ponieważ ten katalog nie jest zamknięty — zaś w uzasadnionych przypadkach można dopuścić do szkolenia inne psy (nie tylko innej rasy, ale nawet nierasowe, bo tak należy interpretować par. 5 ust. 3 rozporządzenia), które wykazują predyspozycje do pracy ratowniczej;
- i jeszcze, całkiem przy okazji: czy rozporządzenie określające rasy psów ratowniczych należy stosować także w przypadku psów pracujących w OSP (bo taka jest praktyka)?
- odpowiedź na to pytanie jest dość proste: rozporządzenie oparte jest na ustawie o Państwowej Straży Pożarnej, więc nawet jeśli jego tytuł wydaje się dość ogólnikowy — nie tytuł aktu normatywnego określa jego zakres stosowania, lecz treść i podstawa prawna;
- biorąc zatem pod uwagę, że żaden przepis ustawy o ochotniczych strażach pożarnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 2490) nie odsyła do w/w rozporządzenia (choćby pośrednio), to oczywiście nie ma podstawy do jego stosowania w przypadku psów ratowniczych OSP (mało tego: w ustawie o OSP nie ma w ogóle słowa o psach…);
- natomiast (dość pobieżna, przyznaję) lektura ustawy o ochronie przeciwpożarowej oraz rozporządzenia w/s szczegółowej organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1737) i zakresu, szczegółowych warunków i trybu włączania jednostek ochrony przeciwpożarowej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego także nie pozwala na stwierdzenie, by do KRSG kwalifikowały się tylko jednostki OSP, w których zespoły odpowiadają wymogom PSP;
- (należy się także uwaga natury ogólnej — skoro OSP są NGO-sami, to mogą pomyśleć o jakimś wyróżnieniu się — choćby nie stosując beznamiętnie przepisów, które ich nie dotyczą.
A teraz smaczek dla teoretyków prawa: opublikowane 5 stycznia 2022 r. rozporządzenie w/s ras psów ratowniczych w Państwowej Straży Pożarnej weszło w życie po jednodniowym vacatio legis — ale z mocą od 21 grudnia 2021 r.
(na zdjęciu owczarki holenderskie długowłose — wspaniałe, fot. Olgierd Rudak, CC-BY 2.0)