A skoro w Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę o pomocy uchodźcom z Ukrainy, to dziś czas na kilka punktów o tym jakie przepisy regulują zatrudnianie uchodźców Ukrainy przez polskich pracodawców i jakie obowiązki należy dopełnić by móc legalnie zatrudnić obywatela ukraińskiego (ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. z 2022 r. poz. 583).
W małym skrócie, bo i przepisy wydają się dość proste i nieskomplikowane:
- zatrudnianie uchodźców z Ukrainy jest legalne (literalnie: obywatel ukraiński jest uprawniony do wykonywania pracy w Polsce) pod warunkiem powiadomienia odpowiedniego urzędu pracy o powierzeniu wykonywania mu pracy;
art. 22 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa
Obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami, w przypadku gdy:
1) jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 lub
2) jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
— jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi.
- i to jest właściwie wszystko; dodać natomiast warto, że powiadomienie to powinno nastąpić poprzez serwis internetowy praca.gov.pl (ścieżka do wniosku: zatrudnianie cudzoziemców -> Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy);
- we wniosku należy podać dane polskiego pracodawcy (dla jasności: nie musi być nim przedsiębiorca, bo przecież pracodawcą może być także osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej), a także dane osobowe pracownika;
- wśród tych danych osobowych jest numer PESEL — „o ile został nadany” — więc warto zapamiętać: zatrudnianie uchodźców z Ukrainy nie zależy od posiadania przez nich polskiego numeru PESEL (por. „Numer PESEL dla obywatela Ukrainy”);
- natomiast legalnie przebywający w Polsce uchodźca z Ukrainy będzie miał prawo zarejestrować się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna albo poszukująca pracy;
- obywatel Ukrainy, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy, może podejmować pracę na terytorium Rzplitej bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę (art. 39 ustawy);
- dla przypomnienia: na dziś legalny pobyt przez okres 18 miesięcy — licząc od 24 lutego 2022 r. — zapewnia się każdemu obywatelowi Ukrainy, który wjechał legalnie na terytorium Polski od tego właśnie dnia (nie liczy się faktyczna data przybycia do kraju); legalnym pobytem jest także pobyt na podstawie wizy krajowej (która ulega automatycznemu przedłużeniu do 31 grudnia 2022 r., a także m.in. wizy Schengen, karty pobytu i w ramach ruchu bezwizowego, które uznaje się legalne przez okres 18 miesięcy (specjalne warunki legalizacji pobytu obywateli Ukrainy na terytorium RP określa art. 42 ustawy, a także art. 43-45).
Dla jasności: przepisy pozwalające na zatrudnianie uchodźców z Ukrainy, podobnie jak (prawie cała) ustawa, weszły w życie z dniem promulgacji w Dzienniku Ustaw (nastąpiło to w sobotę 12 marca 2022 r.), ale z mocą od 24 lutego 2022 r.