Krótko i na temat, ale niektórym może zrobić się ciepło, a nawet gorąco: w opublikowanej wczoraj ustawie o „średniej cenie wytwarzania ciepła z rekompensatą” i dodatkach dla gospodarstw domowych pojawiły się przepisy, na które szczególną uwagę powinny zwrócić zarządy (i zarządcy) wspólnot mieszkaniowych oraz spółdzielni mieszkaniowych (ustawa z 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw, Dz.U. z 2022 r. poz. 1967).
W pewnym uproszczeniu i nie paląc (ustawa nie jest aż taka krótka lub interesująca, żeby chciało mi się ją przeczytać w całości):
- rząd ma pomysła, żeby ludzie nie płacili dużo za ogrzewanie; w uproszczeniu będzie to wyglądało tak, że wytwórca ciepła powinien trzymać się określonej w ustawie „średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą” i stosować ją przy ogrzewaniu uprawnionych podmiotów;
- przedsiębiorstwu energetycznemu obniżoną (de facto podwójnie regulowaną) cenę „zrekompensuje” Zarządca Rozliczeń S.A. (ten, o którym mowa w ustawie o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej) lub wójt/burmistrz/prezydent;
- ale ja nie o tym; mnie zaciekawiły przepisy przewidujące surową odpowiedzialność — cywilną i wykroczeniową — zarządów i zarządców wspólnot mieszkaniowych oraz zarządów spółdzielni mieszkaniowych (w art. 4 ust. 1 pkt 3 kryje się szeroko pojęta substancja mieszkaniowa) za niezłożenie lub złożenie nieprawidłowego oświadczenia pozwalającego ubiegać się o obniżoną cenę ciepła;
art. 5 ust. 3 ustawy
Osoba działająca w imieniu i na rzecz odbiorcy, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 i 3 [tj. wspólnoty mieszkaniowej, spółdzielni mieszkaniowej, etc.], która mimo ciążącego na niej obowiązku nie złożyła oświadczenia, o którym mowa w ust. 1, albo w oświadczeniu tym określiła szacowaną ilość ciepła, która będzie zużywana na potrzeby, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 lub 3, w sposób rażąco sprzeczny z ust. 2, ponosi na zasadzie winy odpowiedzialność wobec mieszkańców lokali, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 lub 3, do kwoty stanowiącej iloczyn różnicy średniej ceny wytwarzania ciepła i średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensatą oraz ilości ciepła dostarczonego na potrzeby, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 lub 3.
- dla jasności: średnia cena wytwarzania ciepła z rekompensatą będzie ustalana dla wspólnot, spółdzielni, etc. na podstawie oświadczenia, które zawierać powinno m.in. wzmiankę o spełnieniu warunków pozwalających ubiegać się o obniżenie ceny, ale też „wskazanie danych służących określeniu szacowanej ilości” zużywanego ciepła (art. 5 ust. 1 ustawy; przyda się znajomość określonych w prawie energetycznym zasad ustalania taryfikatorów lub chociaż historycznych danych o zużyciu, zwłaszcza, że oświadczenie będzie składane pod rygorem odpowiedzialności karnej z art. 233 par. 6 kk);
- jeśli więc podmiot zobligowany do złożenia takiego oświadczenia obowiązek ten przeoczy, lub rozjedzie się w swoich obliczeniach — pamiętać trzeba, że sprzedawca ciepła rozlicza się z odbiorcą wyłącznie na podstawie oświadczeń, ale też posłużą one do zamawiania produkcji — będzie ponosił odpowiedzialność odszkodowawczą wobec mieszkańców, którzy wskutek błędu musieli ponosić wyższe koszty ogrzewania;
- czy rekompensatę za zawyżone rachunki zarządca nieruchomości będzie płacił zawsze, tj. także jeśli ludzie bardziej grzali, bo zima surowa? odpowiedzialność opiera się na „zasadzie winy” (a więc kłania się art. 415 kc), przy czym tak jak w przypadku zapominalskich trudno będzie się od niej uchylić, to już w przypadku rozbieżności danych odpowiedzialność będzie wymagać „rażącej” sprzeczności z określonymi w ustawie zasadami szacowania ilości ciepła;
- ale to nie wszystko, bo dla zapominalskich jest jeszcze przepis karny — niezłożenie oświadczenia w imieniu i na rzecz wspólnot mieszkaniowych, etc., będzie wykroczeniem zagrożonym karą grzywny do 50 tys. złotych (!), a w wyroku sąd może jeszcze orzec zakaz zajmowania stanowiska członka zarządu wspólnoty mieszkaniowej lub członka zarządu spółdzielni mieszkaniowej (w sumie ciekawe, że przepis nie przewiduje możliwości zakazania wykonywania pracy w firmie będącej zarządcą wspólnoty);
art. 36 ust. 1 ustawy
Kto nie dopełnia obowiązku złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 5 ust. 1, w imieniu i na rzecz podmiotów określonych w art. 4 ust. 1 pkt 2 i 3, podlega karze grzywny od 500 do 50 000 złotych.
- a dla przeciwdziałania minorowym nastrojom i rozluźnienia: skoro nie ma czegoś takiego jak darmowy obiad, to z pewnością za rekompensaty związane z obniżoną ceną ciepła zapłacimy my wszyscy? niewykluczone, chociaż czujny dostrzeże przepis, dzięki któremu w sytuacji, kiedy w kasie brak środków na wypłatę rekompensat dla producentów ciepła „wstrzymać wypłatę” — „do czasu zapewnienia środków” (art. 19 ust. 1 ustawy);
- (ku pokrzepieniu serc: przedsiębiorstwo energetyczne, któremu średnia cena wytwarzania ciepła z rekompensatą nie pasuje w księgach, podlega karze pieniężnej w wysokości od 1 mln złotych do 15% przychodu w poprzednim roku).
Od kiedy to wszystko: ano od dziś, ponieważ ustawa ogłoszona wczoraj w życie weszła w dziś, przy czym w praktyce ma zastosowanie od 1 października 2022 r. do 30 kwietnia 2023 r. — natomiast oświadczenia należy złożyć w terminie 21 dni od „nabycia uprawnienia do stosowania” średniej ceny wytwarzania ciepła z rekompensaty.
Co by oznaczało, że przez pierwsze trzy tygodnie października niektórzy będą mieli ciepło…
(na zdjęciu The Greatest Rock’n’roll Swindle, fot. Greenpeace Polska CC BY-ND 2.0)