Ciągnąc jeszcze przez moment najnowszą nowelizację kodeksu karnego chciałem zwrócić uwagę na jeszcze jeden przepis, w myśl którego przestępstwem będzie przyjęcie zlecenia zabójstwa człowieka, a także przygotowanie do zabójstwa.
A mianowicie, w koniecznym skrócie (P.T. Czytelnicy bieglejsi w prawie karnym poprawią lub dojaśnią):
- prawo przewiduje wiele form sprawstwa: dokonanie („wykonanie”) czynu zabronionego (także w ramach współsprawstwa), sprawstwo kierownicze, polecenie, a także podżeganie (nakłanianie) i pomocnictwo (ułatwianie, np. poprzez dostarczenie narzędzi, udzielani porad i informacji);
- zasadniczo przestępstwem nie jest przygotowanie do popełnienia przestępstwa: podejmujący przygotowania do popełnienia określonego czynu zabronionego nie odpowiada za ten czyn jak np. usiłujący, podżegający lub pomocnik — chyba że jest odrębny przepis penalizujący takie przygotowania (np. do zamachu stanu, handlu ludźmi, pewnych przestępstw „masowych”, etc., art. 16 kk);
- nie jest przestępstwem także sam zamiar popełnienia czynu zabronionego — o ile oczywiście zamiar nie wyjdzie poza fazę usiłowania („chciał, próbował, ale mu się nie udało”; normy, w którym fraza „zamiar” się pojawia, oznaczają coś zgoła innego, np. art. 255a par. 1 kk);
- nie inaczej jest z przestępstwem zabójstwa: karnie odpowiada ten, kto człowieka „zabija” (a więc także ten, kto usiłował, ale mu się nie udało, ten, kto podżegał, pomagał, etc.,etc.) — natomiast jak dotąd żadna kara nie grozi ani za zamiar, ani nawet za przygotowanie do zabójstwa;
- i to się też niedługo zmieni: po pierwsze odrębnym przestępstwem będzie przygotowanie do popełnienia przestępstwa określonego w art. 148 par. 1-3 kk, a grozić za to ma od 2 do 15 lat pozbawienia wolności (dodany art. 148 par. 5 kk);
- po drugie przestępstwem będzie przyjęcie zlecenia zabójstwa człowieka;
art. 148a kodeksu karnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 2600)
§ 1. Kto przyjmuje zlecenie zabójstwa człowieka w zamian za udzieloną lub obiecaną korzyść majątkową lub osobistą,
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.
§ 2. Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1, kto przed wszczęciem postępowania karnego ujawnił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw osobę lub osoby zlecające zabójstwo oraz istotne okoliczności popełnionego czynu.
- to w sumie też ciekawe: prawodawca nie wierzy w bezinteresowność ludzką, więc dodany art. 148a par. 1 kk odnosi się tylko do zlecenia zabójstwa płatnego (niekoniecznie w pieniądzu, ponieważ może być to korzyść osobista) — natomiast przyjęcie zlecenia zabójstwa pro bono nadal nie będzie karalne;
- jakby komuś się w miarę odwidziało: osoba, która zlecenie zabójstwa przyjęła, ale — byle przed wszczęciem postępowania karnego — wyjawiła organom ścigania zleceniodawcę i istotne okoliczności, może liczyć na przepis zwalniający go z odpowiedzialności karnej;
- warto też zauważyć na etapie projektu warunkiem uniknięcia odpowiedzialności za przyjęcie zlecenia zabójstwa był jeszcze brak usiłowania („nie usiłując dokonać zleconego zabójstwa”), ale najwyraźniej prawodawca w swej nieustającej mądrości zauważył, że jak już usiłował, to i tak będzie odpowiadał z art. 148 kk, więc robienie komuś nadziei jest bez sensu.
I to by było na tyle, na razie — te zmiany oczywiście także dopiero od 14 marca 2023 r., więc jakby ktoś miał pokusę, to jeszcze jest czas przemyśleć i się wycofać.