Czy brak doręczenia decyzji o nałożeniu obowiązku poddania się izolacji domowej oznacza, że osoba z pozytywnym wynikiem testu na COVID-19 nie musiała przebywać w domu? Czy jednak w niektórych przypadkach prawo nie wymaga wydania odrębnej decyzji, co wcale nie wyklucza zaskarżenia izolacji do sądu? I, wcale nie na marginesie: jeśli uprzednie ukaranie za ten sam czyn jest podstawą do odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej — to czy także wyrok, który uległ zatarciu? (nieprawomocny wyrok WSA we Wrocławiu z 7 marca 2023 r., IV SA/Wr 645/22).
Sprawa zaczęła się od pozytywnego testu na COVID-19 i związanego z tym obowiązku poddania się izolacji domowej. Dzień później mężczyzna próbował wsiąść do samolotu, jednak podczas odprawy granicznej jego dane „wyskoczyły” z bazy EWP, zatem odmówiono mu wejścia na pokład, nakazano powrót do domu i powiadomiono Sanepid.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Legnicy uznał, że mężczyzna dopuścił się naruszenia obowiązkowej izolacji i nałożył nań karę w wysokości 10 tys. zł.
W toku postępowania odwoławczego okazało się, że na wniosek Straży Granicznej sąd uznał mężczyznę winnym wykroczenia z art. 116 par. 1a kw i skazał na 300-złotową grzywnę (tego wyroku najwyraźniej nie wykonano i doszło do zatarcia skazania) — co oznacza, że sprawca deliktu administracyjnego został już wcześniej ukarany za ten sam czyn, a więc należy odstąpić od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej. Stąd też Dolnośląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we Wrocławiu uchylił decyzję organu niższej instancji w całości — i poprzestał na pouczeniu, iż w przypadku ponownego naruszenia epidemicznych obostrzeń kara taka nałożona zostanie.
We wniesionej skardze do WSA zainteresowany zarzucił, że decyzja o skierowaniu go na izolację domową nie została wydana i doręczona, zatem nie mogła być źródłem sankcjonowanego obowiązku, toteż organ powinien był stwierdzić nieważność decyzji o nałożeniu kary pieniężnej, zamiast odstępować od jej nałożenia — zwłaszcza, że przeprowadzony dwa dni później kolejny test miał wynik negatywny.
art. 33 ust. 1 i ust. 3a ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
1. Państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny może, w drodze decyzji, nałożyć na osobę zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną albo osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną, lub osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego, obowiązki określone w art. 5 ust. 1.
3a. Decyzje, o których mowa w ust. 1, wydawane w przypadku podejrzenia zakażenia lub choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej, stanowiącej bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia innych osób:
1) mogą być przekazywane w każdy możliwy sposób zapewniający dotarcie decyzji do adresata, w tym ustnie;
2) nie wymagają uzasadnienia;
3) przekazane w sposób inny niż na piśmie, są następnie doręczane na piśmie po ustaniu przyczyn uniemożliwiających doręczenie w ten sposób.
art. 34 ust. 1 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
W celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych, osoby chore na chorobę zakaźną albo osoby podejrzane o zachorowanie na chorobę zakaźną mogą podlegać obowiązkowej hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych.
par. 4 ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z 19 marca 2021 r. w/s ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii
Osoba, u której stwierdzono zakażenie wirusem SARS-CoV-2, od dnia uzyskania pozytywnego wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2, jest poddana obowiązkowej izolacji w warunkach domowych, chyba że osoba ta
została skierowana do izolatorium lub poddana hospitalizacji.
art. 15 zzzn ust. 1 ustawy w/s COVID-19
W razie stwierdzenia naruszenia obowiązku hospitalizacji, kwarantanny lub izolacji w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem lub zwalczaniem COVID-19, nałożonego przez właściwy organ lub wynikającego z przepisów prawa, państwowy powiatowy inspektor sanitarny nakłada na osobę naruszającą taki obowiązek, w drodze decyzji, administracyjną karę pieniężną w kwocie do 30 000 zł.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zwrócił uwagę, że w przypadku ustawy zakaźnej rozróżnić należy dwa tryby postępowania:
- możliwość nałożenia przez Sanepid, w drodze decyzji obowiązku izolacji lub izolacji w warunkach domowych; decyzja tego rodzaju może być przekazywana w dowolny sposób, w tym także ustnie (art. 33 ust. 1 ustawy zakaźnej);
- odrębne rozwiązanie przewidziane jest w sytuacjach szczególnych, tj. „w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych”, w których zastosowanie nadmiernie sformalizowanego trybu byłoby sprzeczne z funkcją prewencyjną — i tak rozumiany art. 34 ust. 1 ustawy zakaźnej stanowi lex specialis wobec art. 33 ust. 1 (por. art. 35 ustawy zakaźnej, który także nie przewiduje wydania decyzji, wyrok NSA z 8 września 2021 r., II GSK 793/21).
Oznacza to, że w szczególnych przypadkach Sanepid nie musi wydawać odrębnej decyzji o izolacji, ponieważ obowiązek taki wynika wprost z przepisów, a rolą organu jest wyłącznie przekazanie informacji o fakcie — toteż brak doręczenia decyzji o poddaniu izolacji domowej osoby, u której test zwrócił wynik pozytywny nie jest uchybieniem formalnym i nie jest podstawą stwierdzenia nieważności decyzji niedoręczonej. Taka — „bezdecyzyjna” — forma działania stanowi czynność z zakresu administracji publicznej, która podlega zaskarżeniu na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 ppsa (przeto zaskarżenie obowiązku poddania się izolacji nie wymaga doręczenia decyzji). Nie sposób także zarzucać wadliwości rozporządzeniom epidemicznym, które także nie wymagały wydania decyzji w/s izolacji — bo rozwiązanie takie wynika wprost z ustawy.
Biorąc zatem pod uwagę, że wynik testu na COVID-19 był pozytywny, a skarżący został powiadomiony o obowiązku poddania się izolacji domowej, brak doręczenia przez Sanepid odrębnej decyzji nie jest przesłanką do zakwestionowania trybu działania organu.
Na marginesie WSA podkreślił, że zatarcie skazania za wykroczenie nie oznacza anulowania treści wyroku, zatem z punktu widzenia art. 189f par. 1 pkt 2 kpa także ukaranie uznane za niebyłe jest podstawą do odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej za ten sam czyn.
art. 189f par. 1 pkt 2 kodeksu postępowania administracyjnego
Organ administracji publicznej, w drodze decyzji, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli:
2) za to samo zachowanie prawomocną decyzją na stronę została uprzednio nałożona administracyjna kara pieniężna przez inny uprawniony organ administracji publicznej lub strona została prawomocnie ukarana za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, lub prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe i uprzednia kara spełnia cele, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna.
Z tego względu skarga na nie(?)korzystną decyzję została oddalona w całości.