(Zapomniana) ustawa o działalności lobbingowej nakazuje publikowanie przez organy władzy publicznej informacji o podejmowanych wobec nich działaniach podejmowanych w celu wywarcia wpływu na legislację. Czy zatem dozwolone jest upublicznienie danych osobowych lobbysty — osoby uprawnionej do reprezentowania spółki parającej się lobbingiem? I, wcale nie na marginesie: czy można przyjąć, iż działalność wykonywaną przez spółkę prawa handlowego wykonuje także jej wspólnik uprawniony do reprezentacji? (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 kwietnia 2023 r., III OSK 2040/21).
Sprawa dotyczyła wspólnika spółki Viewpoint Group Sp. z o.o. i Wspólnicy sp.k. — zarejestrowanego podmiotu prowadzącego działalność lobbingową — który został z imienia i nazwiska określony, w opublikowanym raporcie pt. „Informacja o działaniach podejmowanych wobec Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w 2010 roku przez podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową”, jako osoba parająca się lobbingiem w sposób niezgodny z prawem. Zdaniem zainteresowanego legislatywa nie miała podstaw prawnych do publikowania informacji obejmujących jego dane osobowe, zatem we wniesionej (w 2014 r.) skardze zażądał nakazania ich usunięcia.
Urząd przychylił się do tego żądania: raz, że w zakres publikowanych informacji nie wchodzą dane osobowe osób, które w imieniu podmiotów prowadzą działania lobbingowe wobec prawodawcy, dwa, że czynności podejmowane przez zainteresowanego nie zostały uznane za nielegalne.
WSA podzielił ten pogląd: ustawa nie posługuje się pojęciem „lobbysta”, lecz „podmiot wykonujący zawodową działalność lobbingową”, zatem nie istnieje podstawa do publikowania danych osoby, którą uważa się za lobbystę. Co więcej reprezentacja spółki prawa handlowego nie może być utożsamiana z działalnością tej spółki. Oznacza to, że nie zaistniały jakiekolwiek przesłanki do przetwarzania danych osobowych skarżącego, zatem organ prawidłowo nakazał ich usunięcie z opublikowanej informacji o działaniach lobbingowych (wyrok WSA w Warszawie z 7 sierpnia 2019 r., II SA/Wa 569/19).
art. 18 ust. 1-2 ustawy o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa
1. Kierownicy urzędów obsługujących organy władzy publicznej opracowują raz w roku, do końca lutego, informację o działaniach podejmowanych wobec tych organów w roku poprzednim przez podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową.
2. Informacja, o której mowa w ust. 1, zawiera:
1) określenie spraw, w których zawodowa działalność lobbingowa była podejmowana;
2) wskazanie podmiotów, które wykonywały zawodową działalność lobbingową;
3) określenie form podjętej zawodowej działalności lobbingowej, wraz ze wskazaniem, czy polegała ona na wspieraniu określonych projektów, czy też na występowaniu przeciwko tym projektom;
4) określenie wpływu, jaki wywarł podmiot wykonujący zawodową działalność lobbingową w procesie stanowienia prawa w danej sprawie.
W skardze kasacyjnej od tego orzeczenia Szef Kancelarii Izby Poselskiej RP podkreślił, iż informowanie o działaniach podejmowanych przez zawodowych lobbystów wchodzi w zakres konstytucyjnego prawa do informacji publicznej, zaś RODO nie może posłużyć do jego podważenia, zarazem „jest rzeczą oczywistą, że osoba reprezentująca dany podmiot działa w jego imieniu, a działania lobbingowe podejmowane przez reprezentanta zawodowego lobbysty są tożsame z działaniami tego lobbysty” (na marginesie: zarzuty odnosiły się także do możliwości zastosowania w sprawie RODO i art. 160 uodo).
Naczelny Sąd Administracyjny nie zgodził się z tymi argumentami: przepisy praw rzeczywiście nakazują publikowanie informacji o podmiotach zawodowo wykonujące zawodową działalność lobbingową i ich działaniach. Jednak regulacje te dotyczą osób fizycznych o tyle tylko, o ile taka osoba bezpośrednio prowadzi taką działalność; wspólnik spółki prawa handlowego, nawet jeśli spółkę tę reprezentuje, działalności takiej nie wykonuje — zatem upublicznienie jego danych osobowych jako lobbysty, było sprzeczne z prawem.
Biorąc zatem pod uwagę, iż „nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby”, a „władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym”, legislatywa nie miała prawa upubliczniać danych wspólnika podmiotu prowadzącego działalność lobbingową, toteż decyzja o ich usunięciu była prawidłowa.