Sędzia, którego „kariera zawodowa uległa zdecydowanemu przyspieszeniu” po poparciu politycznych decyzji władzy, nie jest sędzią niezależnym i bezstronnym

A skoro niedawno było o tym, że prezydencki akt łaski to nie imperatorski glejt odpuszczający wszelkie winy, dziś czas na kilka punktów o tym, że sędzia upolityczniony — skumplowany z ministrem sprawiedliwości, którego „kariera zawodowa uległa zdecydowanemu przyspieszeniu” po poparciu arbitralnych decyzji mających na celu opanowanie wymiaru sprawiedliwości przez władze polityczne — nie jest sędzią niezależnym i bezstronnym — przeto wydane przez niego wyroki nie nadają się do niczego (wyrok Sądu Najwyższego z 7 czerwca 2023 r., III KK 109/23).

Sprawa zaczęła się od prawomocnego wyroku, w którym skazano pięciu członków zorganizowanej grupy przestępczej. To orzeczenie zaskarżył obrońca jednego z oskarżonych, który zwrócił uwagę na różne uchybienia i okoliczności przemawiające na jego korzyść (dla jasności: pozostali skazani kasacji nie wnosili).

Odnosząc się do kasacji Sąd Najwyższy stwierdził, iż:

• jedną z takich zasad jest wymóg prawidłowej obsady sądu — poddania sprawy pod rozwagę sędziego, który jest niezawisły, niezależny i bezstronny przy sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości; gwarancji takiej nie zapewnia w szczególności sędzia upolityczniony, którego powiązania z urzędującą władzą polityczną budzą poważne wątpliwości;
• w wiążącej uchwale SN stwierdzono, iż rękojmi niezawisłości i niezależności nie daje udział w orzekaniu osoby, która została powołana na urząd sędziego na wniosek upolitycznionej Krajowej Rady Sądownictwa;
• sęk bowiem w tym, że władza sądownicza jest jednym z elementów trójpodzielnej władzy, której przysługiwać powinien niezbędny poziom niezależności od pozostałych segmentów władzy; upolityczniona KRS niezależność od legislatywy i egzekutywy utraciła, toteż wszystkie nominacje z jej udziałem należy badać ze szczególną ostrożnością;

• co więcej: nawet TK nie może podważyć praw człowieka gwarantowanych na poziomie konstytucyjnym i konwencyjnym — prawa dostępu do niezawisłego i bezstronnego sądu, prawa do rzetelnego procesu;
• tak rozumiana bezstronność sędziego powinna zasadzać się na kwestiach instytucjonalnych, począwszy od procedury powołania, która chroni go przed niedopuszczalnymi wpływami i uznaniowością innych segmentów władz (tudzież przed zawieszeniem lub odwołaniem);
• stąd też przyjmuje się, iż nie jest niezależnym i bezstronnym sędzia, który „nie przechodzi” następującego testu: (i) w toku jego powołania doszło do oczywistego naruszenia prawa krajowego, (ii) które miało charakter poważny, (iii) zostało ustalone przez sądy krajowe;
• przenosząc te uwagi na sprawę SN zwrócił uwagę, że jedna z wyrokujących sędzin nie tylko została powołana przez niekonstytucyjną KRS, ale też można obawiać się, iż nie jest bezstronna z racji swych powiązań z politykami;
• sęk w tym, że doszedłszy do rangi sędziny SO, dwukrotnie bezskutecznie starała się o nominację do SA, ale „jej kariera zawodowa uległa zdecydowanemu przyspieszeniu w 2018 roku”, co można wiązać zarówno z podpisaniem się pod listami poparcia do neo-KRS (jeśli ktoś miał wątpliwości dlaczego Jan Nowak strzeże tych danych jak oka w głowie („bo RODO”), to już wie), jak też znajomością z aktualną szefową neo-KRS, która jest prywatnie bliską koleżanką Zbigniewa Ziobry („w przestrzeni medialnej formułowane są opinie o istnieniu między nią a aktualnie urzędującym Ministrem Sprawiedliwości więzów zażyłości zrodzonych na gruncie przyjaźni i koleżeństwa, a opinie te nie wydają się być gołosłowne”);

Powołanie — przy aprobacie Prezes Sądu Okręgowego w K. — sędzi K.W. na pierwsze w jej karierze zawodowej eksponowane stanowisko w administracji sądowej, tj. wiceprezesa Sądu Okręgowego w niedługim czasie po podpisaniu listy poparcia dla kandydatury pierwszej z wymienionych do Krajowej Rady Sądownictwa niewątpliwie, zdaniem Sądu Najwyższego, zdynamizowało przebieg jej kariery zawodowej na przestrzeni kolejnych miesięcy i lat. Powiązanie pomiędzy tymi zdarzeniami jest oczywiste i czytelne nawet dla przeciętnie wykształconej osoby, niedysponującej wykształceniem prawniczym. Oczywiste dla Sądu Najwyższego jest przy tym, że propozycja objęcia tak wysokiego stanowiska w hierarchii administracyjnej sądów powszechnych jest składana osobie cieszącej się głębokim zaufaniem Prezes Sądu Okręgowego. Udział w procesie nominacyjnym Ministra Sprawiedliwości lub upoważnionych wiceministrów pozwala przyjąć, że sędzia K.W. zyskała również zaufanie ścisłego kierownictwa tego ministerstwa, o czym przekonuje również kolejne delegowanie jej — również w nieodległym terminie — do Sądu Apelacyjnego w Krakowie, a następnie przedłużenie tej delegacji na czas nieokreślony, aż do momentu powołania na stanowisko sędziego tego Sądu.

• wszystkie te działania to nic innego jak „element zakrojonych na szeroką skalę” działań mających na celu podporządkowania sądów woli władzy politycznej — o czym sędzina musiała wiedzieć, a nawet to akceptować — co oznacza współudział w arbitralnie podejmowanych rozwiązaniach personalnych;
• „nagrodą” za spolegliwość wobec polityków było przejście sędziny do sądu apelacyjnego i rychły awans na wiceprezeskę SA w Krakowie — w okolicznościach, którym można „przypisać walor wyjątkowości, a wręcz nadzwyczajności” (stanowisko to dostała przed nominacją do wyższej instancji, acz przy obsadzie pominięto innych, wcale nie gorszych sędziów — a przecież „jeżeli na jedno z najwyższych stanowisk w hierarchii administracyjnej sądów powszechnych powoływani są sędziowie sądu niższej instancji, to bezspornie powinni być to sędziowie wybitni, mający szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej i znaczne doświadczenie w sprawowaniu administracji sądowej”);
• (wcale nie na marginesie warto dodać, że w tzw. międzyczasie owa sędzina zatwierdziła umorzenie sprawy Daniela Obajtka — czego akurat SN jej litościwie nie wypomniał);

Wszystkie te okoliczności — zdaniem Sądu Najwyższego — jednoznacznie wskazują, że sędzia K.W. znalazła się w gronie sędziów cieszących się szczególnym zaufaniem ze strony kierownictwa Ministerstwa Sprawiedliwości, przekraczającym granice typowego zaufania jakiego należy oczekiwać w relacjach sędzia — organ władzy wykonawczej (in concreto — resort sprawiedliwości). Fakt ten należy wiązać z dalszymi, niemalże błyskawiczne następującymi postępami w jej karierze zawodowej, nieznajdującymi jednoznacznego potwierdzenia w doświadczeniu w zakresie sprawowania funkcji kierowniczych, ściśle zaś wynikającymi z uprawnień przysługujących Ministrowi Sprawiedliwości.

• w ocenie Sądu Najwyższego oznacza to, iż sędzina, która wydała zaskarżony wyrok nie przeszła testu niezależności — można powiedzieć, że jest z niej sędzia jawnie upolityczniony — zatem należy przyjąć, że sąd był nienależycie obsadzony, co skutkuje automatycznym uchyleniem wyroku;

Zamiast komentarza: tu się naprawdę nie ma z czego cieszyć, bo to nie jest sytuacja „a nie mówiłem!?” — to jest po prostu skandal i granda.

Q.E.D.