Krótko i na temat: w wydanym dziś wyroku TSUE stwierdził, że każdemu pacjentowi przysługuje od lekarza bezpłatna kopia dokumentacji medycznej, niezależnie od tego do czego informacje te są mu potrzebne — czyli nawet jeśli pacjent zamierza go pozwać za szkodę wywołaną błędem medycznym — a wynika to oczywiście z przepisów RODO.
wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 26 października 2023 r. (C-307/22)
1) [Zgodnie z art. 12 ust. 5 oraz art. 15 ust. 1 i 3 RODO] na administratorze ciąży obowiązek bezpłatnego dostarczenia osobie, której dane dotyczą, pierwszej kopii jej danych osobowych podlegających przetwarzaniu, nawet jeśli jej wniosek jest uzasadniony celem niezwiązanym z celami wskazanymi w motywie 63 zdanie pierwsze wspomnianego rozporządzenia.
2) [Zakresem stosowania art. 23 ust. 1 lit. i) RODO] mogą być objęte przepisy krajowe przyjęte przed wejściem w życie tego rozporządzenia. Jednakże taka możliwość nie pozwala na przyjęcie przepisów krajowych obciążających w celu ochrony interesów gospodarczych administratora osobę, której dane dotyczą, kosztami pierwszej kopii jej danych osobowych podlegających temu przetwarzaniu.
3) [Zgodnie z art. 15 ust. 3 zd. 1 RODO] w ramach relacji lekarz–pacjent prawo do uzyskania kopii danych osobowych podlegających przetwarzaniu oznacza przekazanie osobie, której dane dotyczą, wiernego i zrozumiałego odwzorowania wszystkich tych danych. Prawo to zakłada prawo do uzyskania pełnej kopii znajdujących w jej aktach medycznych dokumentów, które zawierają między innymi wspomniane dane, jeżeli dostarczenie takiej kopii jest konieczne, aby umożliwić osobie, której dane dotyczą, sprawdzenie ich dokładności i kompletności oraz aby zagwarantować ich zrozumiałość. Co się tyczy danych odnoszących się do zdrowia osoby, której dane dotyczą, prawo to obejmuje w każdym razie prawo do uzyskania kopii danych z dokumentacji medycznej zawierającej informacje takie jak diagnoza, wyniki badań, oceny dokonywane przez lekarzy prowadzących, stosowane terapie czy przeprowadzone zabiegi w odniesieniu do tej osoby.
Sprawa zaczęła się od złożonego przez pacjenta wniosku o nieodpłatne udostępnienie kopii dokumentacji medycznej związanej z leczeniem stomatologicznym, a to w celu umożliwienia dochodzenia roszczeń związanych z błędem lekarskim. Lekarka odparła, że na gruncie prawa niemieckiego przekazanie historii leczenia może nastąpić wyłącznie po wniesieniu opłaty, a ponieważ pacjent odmówił jej uiszczenia, spór trafił do sądu.
Sąd prawomocnie uwzględnił roszczenia, jednak instancja rewizyjna (der Bundesgerichtshof), zauważył, iż można mieć wątpliwości, czy bezpłatna kopia dokumentacji medycznej jest elementem gwarantowanego na podstawie RODO prawa żądania dostarczenia kopii przetwarzanych danych osobowych — oraz czy z uprawnienia tego można korzystać w innym przypadku, niż weryfikacja prawidłowości przetwarzania danych, np. dochodzenia roszczeń odszkodowawczych za uszczerbek na zdrowiu.
Sprawa trafiła do Trybunału Sprawiedliwości UE, który uznał, że lekarz jako administrator danych osobowych swego pacjenta jest zobowiązany do wykonywania wszystkich powinności wynikających z RODO. Jednym z takich obowiązków jest zapewnienie prawa dostępu do informacji, w tym kopii przetwarzanych danych osobowych.
motyw 63 rozporządzenia 679/2016 o ochronie danych osobowych
Każda osoba fizyczna powinna mieć prawo dostępu do zebranych danych jej dotyczących oraz powinna mieć możliwość łatwego wykonywania tego prawa w rozsądnych odstępach czasu, by mieć świadomość przetwarzania i móc zweryfikować zgodność przetwarzania z prawem. (…)
art. 15 ust. 3 RODO
Administrator dostarcza osobie, której dane dotyczą, kopię danych osobowych podlegających przetwarzaniu. Za wszelkie kolejne kopie, o które zwróci się osoba, której dane dotyczą, administrator może pobrać opłatę w rozsądnej wysokości wynikającej z kosztów administracyjnych. (…)
art. 12 ust. 5 RODO
Informacje podawane na mocy art. 13 i 14 oraz komunikacja i działania podejmowane na mocy art. 15–22 i 34 są wolne od opłat. Jeżeli żądania osoby, której dane dotyczą, są ewidentnie nieuzasadnione lub nadmierne, w szczególności ze względu na swój ustawiczny charakter, administrator może:
a) pobrać rozsądną opłatę, uwzględniając administracyjne koszty udzielenia informacji, prowadzenia komunikacji lub podjęcia żądanych działań; albo
b) odmówić podjęcia działań w związku z żądaniem.
Obowiązek wykazania, że żądanie ma ewidentnie nieuzasadniony lub nadmierny charakter, spoczywa na administratorze.
Zgodnie z RODO dostarczenie kopii danych, w tym dokumentacji medycznej pacjenta, następuje nieodpłatnie. Administrator może pobrać opłatę tylko wówczas, jeśli bezpłatna kopia danych osobowych została już pacjentowi wydana, a mimo tego domaga się kolejnego egzemplarza. Co więcej nie istnieje obowiązek uzasadnienia takiego żądania, zatem nawet jeśli zainteresowana osoba przyczynę taką podała — i nie odnosi się ona do przepisów o ochronie danych osobowych — to nie ma podstaw do odmowy udostępnienia kopii danych. Przy czym przez kopię danych należy rozumieć kompletny zestaw informacji, a więc także dokumentów źródłowych (diagnozy, wyniki badań, terapie, zabiegi, konsultacje, etc.).
RODO dopuszcza przy tym odstępstwa od tej reguły („prawo do bezpłatnego uzyskania pierwszej kopii jej danych osobowych podlegających przetwarzaniu nie jest prawem absolutnym”), zaś wyjątek taki może wynikać z przepisu wcześniejszego, jednak ochrona interesu gospodarczego lekarzy nie może godzić w istotę praw pacjentów, w tym prawo do informacji o swym stanie zdrowia i dochodzeniu ewentualnych roszczeń.
Zamiast komentarza: tu akurat polskie przepisy o udostępnianiu dokumentacji medycznej wydają się odpowiadać linii przedstawionej przez TSUE (art. 28 ust. 2a ustawy o prawach pacjenta z 2008 r.).