Nowe wymagania BHP i ergonomii dla stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe

Krótko i na temat, ale to się wielu przyda: w Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację przepisów określające jak powinna wyglądać ergonomia i warunki BHP stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe (rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 18 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w/s bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, Dz.U. z 2023 r. poz. 2367).

Zmiany w rozporządzeniu „właściwym” nie są może aż tak istotne, największą chyba ciekawostką jest to, że „szkła kontaktowe” pojawiają się, obok okularów korygujących wzrok, jako środek profilaktycznej opieki zdrowotnej, a także zniesienie obowiązku szkolenia BHP pracowników.
Kluczową zmianą jest wymóg wyposażenia każdego stanowiska pracy, na którym przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy stosuje się system przenośny (tj. laptop), w stacjonarny monitor ekranowy lub podstawkę pozwalającą usytuować ekran w taki sposób, by jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu pracownika, a także w dodatkową klawiaturę i mysz.

Poza tym nowy załącznik określający minimalne wymagania BHP i ergonomii stanowisk pracy pozbawiony jest części dotychczasowego szczególarstwa, np.:

• sposób regulacji ustawienia monitora powinien umożliwiać po prostu pochylenie ekranu — aktualnie przepis precyzuje, iż zakres manewrów musi umożliwiać pochylenie ekranu co najmniej 20° do tyłu i 5° do przodu oraz obrót wokół własnej osi co najmniej o 120° — po 60° w obu kierunkach;
• w odniesieniu do klawiatury nie ma już przepisu o możliwości regulacji kąta nachylenia w zakresie 0–15° oraz wysokości „środkowego rzędu klawiszy alfanumerycznych z literami A, S…, licząc od płaszczyzny stołu”, która nie może przekraczać „30 mm dla przynajmniej jednej pozycji pochylenia klawiatury”;
• konstrukcja stołu do pracy powinna umożliwiać wygodne i ergonomiczne rozmieszczenie wszystkich elementów wyposażenia stanowiska pracy — obecna regulacja nakazuje, by rozmiary stołu pozwalały umieścić klawiaturę co najmniej 100 mm od jego przedniej krawędzi;
• z opisu warunków technicznych krzesła do pracy przy komputerze wypada zakres regulacji siedziska od podłogi (400-500 mm) i regulacja pochylenia oparcia w zakresie 5° do przodu i 30° do tyłu — po zmianach krzesło ma po prostu pozwalać na takie regulacje, acz bez sprecyzowania zakresu manewrów (acz podłokietnik musi być już regulowany — dotąd wystarczało, że krzesło było wyposażone w taki element);
• znika także przepis, w myśl którego odległość oczu pracownika od ekranu monitora powinna wynosić 400-750 mm;
• a także wymóg zapewnienia wilgotności względnej pomieszczenia na poziomie co najmniej 40%;
• pozostaje natomiast obowiązek takiego usytuowania miejsc do pracy, by jedno stanowisko pracy od drugiego dzieliło tyle miejsca, by pracownik miał zapewniony swobody dostęp i dostateczną przestrzeń pracy — przypomnieć warto, że obecnie przepisy są bardziej precyzyjne, ponieważ mówi się o tym, że odległości między sąsiednimi monitorami powinny wynosić co najmniej 0,6 m, a między pracownikiem i tyłem sąsiedniego monitora — co najmniej 0,8 m.

Nowe przepisy o BHP stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe wchodzą w życie po 14-dniowym vacatio legis. Natomiast już istniejące stanowiska pracy muszą być dostosowane do nowych wymogów ergonomii w ciągu kolejnych 6 miesięcy — przy czym chodzi tu przede wszystkim o dokupienie monitorów lub podstawek, a także klawiatur i myszy dla pracowników, którzy pracują na sprzęcie przenośnym.

Zamiast komentarza: czy przepisy te dotyczą także domowych stanowisk pracy, w przypadku pracy zdalnej? Na pewno obowiązkiem pracodawcy jest zapewnić pracownikowi wykonującemu pracę zdalną materiały i narzędzia pracy, w tym urządzenia techniczne, niezbędne do wykonywania pracy zdalnej. Praca zdalna nie zwalnia także pracodawcy z obowiązków w zakresie BHP — z pewnymi wyjątkami, do których należy m.in. obowiązek organizacji stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 67(31) par. 1 pkt 1 kp wyłącza stosowanie m.in. art. 212 pkt 1 kp — pracownik sam organizuje sobie stanowisko pracy), zarazem można go dopuścić do zdalnego wykonywania pracy wyłącznie po złożeniu oświadczenia, iż jego domostwo zapewnia odpowiednie warunki BHP…
…co rzecz jasna nie zwalnia firmy z obowiązku zapewnienia tego, co zapewnić trzeba — chyba że pracownik wszystko ma, a pracodawca pokrywa koszty (ekwiwalentem lub ryczałtem).