Zgodnie z kodeksem cywilnym w przypadku udzielenia pełnomocnictwa ogólnego wymagana jest forma pisemna pod rygorem nieważności. Czy to oznacza, że mandant może złożyć swe oświadczenie elektronicznie, poprzez jedną z coraz popularniejszych platform internetowych umożliwiających składanie e-podpisów? (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 31 lipca 2023 r., V Ca 2068/23)
Orzeczenie dotyczyło dochodzonych przez spółkę z o.o. roszczeń wynikających z wadliwie sformułowanej przez bank umowy kredytu konsumenckiego.
Kredytobiorca przelał na rzecz spółki powstałą w ten sposób wierzytelność, a także udzielił — podpisując stosowny dokument za pośrednictwem (zanonimizowanej) platformy internetowej — pełnomocnictwa do złożenia oświadczenia o zamiarze skorzystania z sankcji darmowego kredytu.
W ocenie banku udzielone w ten sposób pełnomocnictwo było nieważne, albowiem nie zachowano wymaganej formy pisemnej.
Odnosząc się do argumentów stron sąd przypomniał, iż do zachowania formy pisemnej wystarczy złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie, jednak aby oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej było równoważne z formą pisemną, wymagane jest opatrzenie dokumentu kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim
W przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.
art. 99 par. 2 kodeksu cywilnego
Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie.
art. 78(1) kc
§ 1. Do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
§ 2. Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej.
Tymczasem treść pełnomocnictwa będącego podstawą działania wskazuje, iż jest to pełnomocnictwo ogólne, które powinno być złożone w formie pisemnej pod rygorem nieważności (ad solemnitatem). Jednakowoż wykorzystana do udzielenia pełnomocnictwa platforma internetowa nie oferuje usług w zakresie kwalifikowanych podpisów elektronicznych. Świadczone tam usługi umożliwiają wyłącznie skorzystanie ze zwykłego podpisu elektronicznego (jest on potwierdzany zaawansowaną pieczęcią elektroniczną weryfikowaną kwalifikowanym certyfikatem, a więc zapewnia „autentyczność pochodzenia dokumentu oraz jego integralność”) — ale to nie jest podpis kwalifikowany w rozumieniu rozporządzenia eIDAS (por. „Kwalifikowany podpis elektroniczny, podpis osobisty, podpis zaufany… — skutki i moc prawna”). Zastosowanie zwykłego podpisu elektronicznego pozwala na zachowanie formy dokumentowej — ale forma pisemna, wymagana w przypadku pełnomocnictwa ogólnego, zapewniona nie jest.
Stwierdzając, iż nieważność przedstawionego pełnomocnictwa oznacza brak skuteczności złożonego na jego podstawie oświadczenia o zamiarze skorzystania z darmowego kredytu — zatem oświadczenie to nie mogło być podstawą roszczeń, przez co spółce brak legitymacji czynnej do wytoczenia powództwa — sąd prawomocnie oddalił całość roszczeń.
Q.E.D.