Czy organizator festiwalu może wykorzystać wykonaną podczas imprezy fotografię uczestnika w reklamie kolejnej edycji? Czy jednak wykorzystanie wizerunku w celach komercyjnych wymaga wyraźnej zgody — do czego nie służy regulamin imprezy masowej? (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 23 czerwca 2023 r., XXII GW 941/22).
Orzeczenie dotyczyło odpowiedzialności organizatora festiwalu za komercyjne wykorzystanie wizerunku jednego z uczestników, bez jego zgody i wiedzy, w ogólnodostępnych reklamach kolejnej edycji — jego twarz promowała imprezę w mediach społecznościowych. W ocenie zainteresowanego doszło w ten sposób do naruszenia praw do wizerunku, zatem wytoczył powództwo o 20 tys. zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
W ocenie pozwanego organizatora roszczenia były o tyle bezzasadne, że każdy uczestnik akceptował regulamin imprezy masowej, zgodnie z którym „Organizator utrwala również przebieg Imprezy dla celów dokumentacji oraz promocji lub reklamy Imprezy i imprez w przyszłych latach, Organizatora oraz sponsorów. Wizerunek osób przebywających na Terenie Imprezy może zostać utrwalony, a następnie rozpowszechniany dla celów dokumentacyjnych, sprawozdawczych, reklamowych oraz promocyjnych”. Oznacza to, że wykorzystanie wizerunku uczestnika w reklamie imprezy masowej nastąpiło na podstawie udzielonej zgody.
art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.
2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku: (…)
2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
art. 6 ust. 3 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych
Organizator udostępnia osobom uczestniczącym w imprezie masowej regulamin obiektu (terenu) oraz opracowuje i udostępnia tym osobom regulamin imprezy masowej zawierający warunki uczestnictwa i zasady zachowania się osób na niej obecnych.
(Pozostawione w uzasadnieniu, a odkryte przez P.T. Czytelnika, okruszki pozwoliły ustalić, że chodziło o FEST Festival.)
Z tymi argumentami nie zgodził się sąd, albowiem:
- regulamin imprezy masowej nie powinien wykraczać poza określenie warunków uczestnictwa i kwestie porządkowe — zaś zaszycie w regulaminie zgody na utrwalanie i rozpowszechnianie wizerunku w celach promocyjnych narusza zasadę swobody umów, a więc takie postanowienie jest nieważne;
- jednak nawet przyjmując, iż regulamin imprezy masowej może zawierać takie postanowienia, to w orzecznictwie przyjmuje się, że zgoda na komercyjną eksploatację czyjegoś wizerunku powinna dotyczyć konkretnego wizerunku (fotografii, grafiki, etc.) i precyzyjnie określać sposób korzystania (np. w reklamie imprezy masowej) — zezwolenie na wykorzystanie wizerunku nie może mieć charakteru abstrakcyjnego lub blankietowego;
- mało tego: wizerunek twarzy może wszakże stanowić dane osobowe (biometryczne), toteż zgoda na jego utrwalanie i rozpowszechnienie — czyli na przetwarzanie danych osobowych — powinna odpowiadać wymogom RODO;
- (od siebie bym dodał, że „wyłuskanie” twarzy z gremium pozbawia ją charakteru „jedynie szczegółu całości” w rozumieniu art. 81 ust. 2 pkt 2 pr.aut. — ten przepis dotyczy szerokich kadrów, sztafaży, a nie pojedynczych osób, które były uczestnikami zgromadzenia czy imprezy).
Z tego względu sąd przyjął, iż FEST Festival nie uzyskał zgody na komercyjne wykorzystanie wizerunku uczestnika w reklamie imprezy. W przypadku zawinionego naruszenia praw do wizerunku poszkodowanemu może być przyznane zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, w wysokości — kwota ta powinna być adekwatna do całokształtu okoliczności (35 tys. uczestników festiwalu w 2021 r. i 50 tys. rok później, ceny biletów od 99 do 749 zł) — 20 tys. zł.