Czy naruszenie zakazu przejeżdżania rowerem przez przejście dla pieszych jest wystarczające do przypisania rowerzyście przyczynienia się do wypadku? Czy jednak odpowiedzialność za spowodowanie wypadku nie polega na wynajdowaniu naruszonych przepisów — lecz należy wykazać, że jakieś konkretne zachowanie wypadek spowodowało. I, wcale nie na marginesie: czy przyczynienie się dziecka do wypadku drogowego można oceniać po tym, że jechało rowerem bez kasku i bez opieki dorosłego?
wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 27 listopada 2023 r. (II Ka 657/23)
Dla stwierdzenia przyczynienia się do wypadku nie wystarczy samo stwierdzenie naruszenia reguły ostrożności, ale należy wykazać, że to zachowanie w realiach badanej sprawy miało wpływ na zaistniałe zdarzenie.
Orzeczenie dotyczyło kierowcy uznanego winnym spowodowania wypadku drogowego, w którym śmierć poniósł 12-letni chłopiec jadący rowerem (art. 177 par. 2 kk).
W apelacji od tego orzeczenia obrońca oskarżonego zwrócił uwagę, iż nie sposób przerzucać całej odpowiedzialności na kierowcę (nb. nie posiadającego uprawnień do prowadzenia i jadącego ze „znaczną” prędkością), ponieważ dziecko było na drodze bez opieki rodziców i jechało rowerem bez kasku — zaś do wypadku doszło wskutek wtargnięcia rowerem na jezdnię, na przejściu dla pieszych.
Sąd odwoławczy nie zgodził się z tą argumentacją: dziecko powyżej 10 roku życia jest uważana przez prawodawcę za osobę zdolną do poruszania się rowerem bez opieki dorosłych. Zatem dwunastolatek może być samodzielnym uczestnikiem ruchu drogowego: może uzyskać kartę rowerową (ofiara taki dokument miała), jadąc rowerem nie jest traktowany jako pieszy, a nawet może opiekować się na drodze młodszym dzieckiem. Nie istnieje także jakikolwiek przepis prawa nakazujący dzieciom jeździć na rowerze w kasku (por. „Obowiązkowy kask na nartach i snowboardzie”), zatem brak tego akcesorium nie może być traktowany jako okoliczność przyczyniająca się do wypadku lub jego skutków.
art. 8 ust. 1 pkt 10 ustawy o kierujących pojazdami
Wymagany minimalny wiek do kierowania wynosi:
10) 10 lat — dla roweru, hulajnogi elektrycznej lub urządzenia transportu osobistego
art. 43 ust. 1 prawa o ruchu drogowym
Dziecko w wieku do 7 lat może korzystać z drogi tylko pod opieką osoby, która osiągnęła wiek co najmniej 10 lat. Nie dotyczy to strefy zamieszkania.
art. 89 kodeksu wykroczeń
Kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim do lat 7, dopuszcza do przebywania małoletniego na drodze publicznej lub na torach pojazdu szynowego,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
Jako nietrafne uznano także zarzuty odnoszące się do tego, że do wypadku doszło wskutek naruszenia zakazu przejeżdżania rowerem przez jezdnię wzdłuż przejścia dla pieszych (art. 26 ust. 3 pkt 3 pord). Prawda jest taka, że chłopiec zszedł z roweru przed przejściem dla pieszych i zaczął go przeprowadzać, a wskoczył na siodełko widząc, że jadący z naprzeciwka samochód ustępuje mu pierwszeństwa — zapewne chcąc szybciej opuścić drogę (i dopiero wówczas potrącił go oskarżony) — a przecież samo w sobie naruszenie reguł ruchu drogowego nie jest wystarczające do przypisania (współ)odpowiedzialności za wypadek — konieczne jest wykazanie, iż to konkretne błędne zachowanie wypadek (współ)spowodowało.
Uznając zarzuty przyczynienia się pokrzywdzonego dziecka do spowodowania wypadku jako całkowicie bezzasadne, sąd oddalił apelację w całości.