A teraz coś z całkiem innej beczki, czyli kilka zdań o tym, że w ocenie TSUE pobieranie odcisków palców do dowodu osobistego nie jest sprzeczne z prawem do prywatności i zasadami ochrony danych osobowych — acz nieprawidłowa jest podstawa prawna takiego wymogu, więc nakładające taki obowiązek rozporządzenie zostało uchylone.
wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 21 marca 2024 r. w/s Landeshauptstadt Wiesbaden (C-61/22)
1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1157 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie poprawy zabezpieczeń dowodów osobistych obywateli Unii i dokumentów pobytowych wydawanych obywatelom Unii i członkom ich rodzin korzystającym z prawa do swobodnego przemieszczania się jest nieważne.
2) Skutki rozporządzenia 2019/1157 zostają utrzymane do czasu wejścia w życie, w rozsądnym terminie, który nie może przekroczyć dwóch lat, licząc od dnia 1 stycznia roku następującego po dniu ogłoszenia niniejszego wyroku, nowego rozporządzenia, przyjętego na podstawie art. 77 ust. 3 TFUE, które je zastąpi.
Sprawa dotyczyła sporu o wymóg pobrania odcisków palców do niemieckiego dowodu osobistego: zdaniem zainteresowanego obywatela nadmiernie ingerujący w prywatność jednostki — zdaniem urzędu miasta Wiesbaden zgodnego z prawem unijnym i krajowym.
Sprawa trafiła do sądu, który zwrócił uwagę, że co do zasady dokumentem podróżnym jest paszport, przez co istnieje pewna trudność w uzasadnieniu obowiązku udzielenia zgody na przetwarzanie w dowodzie tożsamości aż dwóch cech biometrycznych z powołaniem się na prawo do swobodnego przemieszczania się, zatem zwrócił się z pytaniem do TSUE (por. „Czy zbieranie odcisków palców do dowodu osobistego narusza prawo UE?”).
art. 3 ust. 5 rozporządzenia 2019/1157 w/s poprawy zabezpieczeń dowodów osobistych obywateli Unii i dokumentów pobytowych wydawanych obywatelom Unii i członkom ich rodzin korzystającym z prawa do swobodnego przemieszczania się
Dowody osobiste są wyposażone w nośnik danych o wysokim stopniu zabezpieczenia, który zawiera wizerunek twarzy posiadacza dokumentu i dwa odciski palców w formatach cyfrowych. (…)
W wydanym dziś wyroku Trybunał Sprawiedliwości UE stwierdził, iż:
- rozporządzenie unijne będące podstawą zamieszczania w dowodzie osobistym odcisków palców posiadacza jest nieważne;
- nieważność rozporządzenia wynika z błędnej podstawy prawnej jego wydania: uzasadnieniem obowiązku zgody na pobrane odcisków palców nie może być prawo do swobodnego przemieszczania się i podróży po terytorium UE (art. 21 ust. 2 TFUE) — lecz przepis pozwalający określić warunki wydawania paszportów, dowodów tożsamości, etc. (art. 77 ust. 3 TFUE);
- stwierdzając nieważność rozporządzenia 2019/1157 TSUE postanowił, iż będzie ono utrzymane w mocy do czasu wydania nowych — opartych na prawidłowej podstawie prawnej — regulacji, które powinny zostać wydane najpóźniej do 31 grudnia 2026 r.;
- odnosząc się natomiast do meritum sprawy TSUE uznał, że obowiązek zapisania w dowodzie osobistym odcisków palców stanowi ograniczenie praw do poszanowania życia prywatnego oraz ochrony danych osobowych;
- jednak chociaż pobieranie odcisków palców dowodu osobistego stanowi ingerencję w gwarantowane prawa podstawowe, tego rodzaju ingerencja jest uzasadniona koniecznością przeciwdziałania możliwości wytwarzania fałszywych dokumentów tożsamości, co przekłada się na zwalczanie terroryzmu i przestępczości, a także zapewnieniu interoperacyjności systemów weryfikacji danych osób.
Zamiast komentarza: chociaż uchylenie rozporządzenia przez TSUE, niejako „przy okazji” rozpatrywania pytania prejudycjalnego z pewnością nie jest zdarzeniem codziennym — uzasadnienie wyroku nie pozostawia wątpliwości, że odciski palców pozostaną w dokumentach tożsamości, które będą wydawane na podstawie nowej regulacji.